Fact Check

चार इंजिनची ट्रेन कोळसा पुरवण्यासाठी रात्रंदिवस चालवली जात आहेे का?

Oct 25, 2021

राज्यसभेचे खासदार आणि माजी केंद्रीय मंत्री प्रकाश जावडेकर यांनी एक व्हिडिओ शेअर करत दावा केला आहे की, 4 लोकोमोटिव्ह असलेली ट्रेन कोळसा पुरवण्यासाठी रात्रंदिवस चालवली जात आहे.

काही दिवसांपुर्वी, देशातील अनेक भागांमध्ये कोळसा संपल्यामुळे वीज पुरवठा खंडित झाल्याच्या बातम्या सोशल मीडियावर फिरत होत्या. एकीकडे केंद्रीय वीज आणि कोळसा मंत्रालयाचे अधिकारी कोळशाच्या पुरवठ्यात कोणतीही कमतरता नसल्याचा दावा करत असताना दुसरीकडे दिल्लीसह अनेक राज्यांच्या मुख्यमंत्र्यांनी आपापल्या राज्यांमध्ये वीज संकटाचा दावा केला होता.

याच दरम्यान राज्यसभेचे खासदार आणि माजी केंद्रीय मंत्री प्रकाश जावडेकर यांनी एक व्हिडिओ शेअर करत दावा केला आहे की, 4 इंजिन असलेली ट्रेन कोळसा पुरवण्यासाठी रात्रंदिवस काम करत आहे.

Reason why Kejri stopped talking about Coal shortage because Modi ne 4 KM wale coal train chalwa diye. 😂😂😂😂😂 #ModiHaiToMumkinHai pic.twitter.com/l7NWGNOEcT
— Superastar Raj 🇮🇳 (@NagpurKaRajini) October 19, 2021

*4 km long rack* train with 4 engines being run…. on war footing basis to supply coal to power plants in entire India. Will not allow shut down. This is Modi era 😺 #ModiHaiTohMumkinHai pic.twitter.com/BAcOoAzlw3
— Shitul Chanchani (@shitul905) October 21, 2021

Railways trying to transport coal to avoid black outs.
4 trains together,
4 Engines,
4 Guards,
240 wagon cars
with coal
👍
Hum honge kaamyaab.#WhatsApp pic.twitter.com/0sW3QZ91fz
— Sanjeev (@agrawalsanjeev) October 20, 2021

Fact Check/Verification

‘4 लोकोमोटिव्ह असलेली ट्रेन कोळसा पुरवठा करण्यासाठी अहोरात्र काम करत आहे’ या दाव्यासह शेअर केलेला हा व्हिडिओ पडताळणीसाठी आम्ही व्हिडिओला कीफ्रेममध्ये विभागून Google वर एक कीफ्रेम शोधली. यात आम्हाला अशी अनेक वेब पेज आढळून आली ज्ज्यायात त दावा केला आहे की व्हायरल व्हिडिओ जुना आहे.

team-bhp.com नावाच्या वेबसाईटवरील पोस्टमधील माहिती प्रमाणे व्हायरल व्हिडिओ जानेवारी 2021 पासून इंटरनेटवर आहे. कोळशाचे संकट हे सप्टेंबर 2021 मध्ये सुरु झाले आहे.

या पोस्टसोबत एक YouTube व्हिडिओ देखील शेअर करण्यात आला आहे. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की वरील YouTube व्हिडिओ 6 जानेवारी 2021 रोजी प्रकाशित झाला आहे आणि वरील व्हिडिओनुसार, हा व्हिडिओ ‘SUPER SHESHNAG’ नावाच्या ट्रेनचा आहे. वरील व्हिडिओचे शिर्षक ‘India’s Longest ever Freight ‘SUPER SHESHNAG’ in Bilaspur Division.’ असे आहे.

‘SUPER SHESHNAG’ या कीवर्डचा वापर करून ट्विटर शोध घेतला असता 6 जानेवारी 2021 रोजीचे ‘रेल्वे मंत्रालयाने’ शेअर केलेले ट्विटआढळले, ज्यामध्ये व्हायरल व्हिडिओ आहे.

रेल्वे मंत्रालयाने शेअर केलेल्या या ट्विटच्या कॅप्शननुसार, “Another feather in its cap: After successful running of ‘SHESHNAG’ now, Bilaspur Division of SECR operated ‘SUPER SHESHNAG’- First ever long haul of 4 loaded trains from Korba with total load of 20906 tonnes.”

Another feather in its cap:

After successful running of 'SHESHNAG' now, Bilaspur Division of SECR operated 'SUPER SHESHNAG'- First ever long haul of 4 loaded trains from Korba with total load of 20906 tonnes. pic.twitter.com/fjihbjzmNM
— Ministry of Railways (@RailMinIndia) January 6, 2021

याच दरम्यान आम्हाला 6 जानेवारी 2021 रोजीचे ‘‘Prasar Bharati News Services पी.बी.एन.एस ‘ ने शेअर केलेले एक ट्विट मिळाले, ज्यामध्ये व्हायरल व्हिडिओ देखील आहे.

Bilaspur Division of SECR operated 'SUPER SHESHNAG'- First ever long haul of 4 loaded trains from Korba with total load of 20906 tonnes.
: @RailMinIndia pic.twitter.com/ZMHTdxXaAm
— PB-SHABD (@PBSHABD) January 6, 2021

यानंतर आम्हाला ‘डीआरएम हुबली’ आणि ‘डीआरएम बिलासपूर’ यांनी शेअर केलेले ट्विटही मिळाले. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की हे दोन्ही ट्विट 6 जानेवारी 2021 रोजी शेअर केले गेले होते.

After successful running of 'SHESHNAG' now, Bilaspur Division of SECR operated 'SUPER SHESHNAG'- First ever long haul of 4 loaded trains from Korba with total load of 20906 tonnes. pic.twitter.com/Siz7vvhrxV
— DRM Hubballi (@drmubl) January 6, 2021

https://twitter.com/DRMBilaspur/status/1346645458651791360

या दाव्यासंबंधी आमचा इंग्रजी तथ्य पडताळणी रिपोर्ट येथे वाचू शकता.

Conclusion

आमच्या पडताळणीत हे स्पष्ट झाले आहे की ‘4 इंजिन असलेली एक ट्रेन कोळसा पुरवण्यासाठी रात्रंदिवस काम करत आहे’ या दाव्यासह शेअर केलेला व्हिडिओ जुना आहे. व्हायरल व्हिडिओ जानेवारी 2021 पासून इंटरनेटवर उपलब्ध आहे, तर सप्टेंबर महिन्यापासून कोळशाची टंचाई सुरू झाली आहे, ज्यामुळे कोळशाच्या कमतरतेशी संबंधित व्हायरल व्हिडिओ शेअर केल्याचा दावा दिशाभूल करणारा आहे.

Result: Misleading

Our Sources

YouTube video

Ministry Of Railways

कोणत्याही संशयास्पद बातमीच्या पडताळणीसाठी आम्हाला checkthis@newschecker.in वर ईमेल करा अथवा 9999499044 या व्हाट्सएप्प नंबरवर मॅसेज पाठवा.

coal electricity India sheshnag train

जर तुम्हाला एखाद्या दाव्याची सत्यता तपासायची असेल, अभिप्राय द्यायचा असेल किंवा तक्रार नोंदवायची असेल, तर आम्हाला व्हॉट्सअॅप करा +91-9999499044 किंवा आम्हाला ईमेल करा checkthis@newschecker.in. आपण आमच्याशी संपर्क साधू शकता आणि फॉर्म भरू शकता.