Authors
Vasudha noticed the growing problem of mis/disinformation online after studying New Media at ACJ in Chennai and became interested in separating facts from fiction. She is interested in learning how global issues affect individuals on a micro level. Before joining Newschecker’s English team, she was working with Latestly.
Pankaj Menon is a fact-checker based out of Delhi who enjoys ‘digital sleuthing’ and calling out misinformation. He has completed his MA in International Relations from Madras University and has worked with organisations like NDTV, Times Now and Deccan Chronicle online in the past.
Claim
ನೆಹರೂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ ವಿಡಿಯೋ
Fact
ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುವ ವೈರಲ್ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಎಡಿಟ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ
ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸಂದರ್ಶನವೊಂದರಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬಂತೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪುಬಿಳುಪು ವೀಡಿಯೋ ಒಂದನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಕುರಿತ ಕ್ಲೇಮಿನಲ್ಲಿ, “ದೇವರೂ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಪಾತ್ರವಿಲ್ಲ… ದೊಡ್ಡಿ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗುವ ಅವಕಾಶ ದಕ್ಕಿರುವುದರಿಂದ ವಿಭಜನೆಗೆ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡೆ.. ನೆಹರೂ” ಎಂದಿದೆ.
ಆದರೆ, ಈ ವೀಡಿಯೋ ಅಧಿಕೃತವಾದ್ದಲ್ಲ ಮತ್ತು ಎಡಿಟ್ ಮಾಡಿದ್ದಾಗಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯೂಸ್‌ಚೆಕರ್ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದೆ.
ವಿವಿಧ ಎಕ್ಸ್‌, ಫೇಸ್‌ಬುಕ್‌, ಇನ್‌ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ ಬಳಕೆದಾರರು 49 ಸೆಕೆಂಡ್‌ಗಳ ಈ ವೀಡಿಯೋ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ಇದರಲ್ಲಿ”ನಾನು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿಲ್ಲ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಅದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದೆ” – ಎಂದು ನೆಹರು ವಿದೇಶಿ ಪತ್ರಕರ್ತನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು” ಎಂದಿದೆ.
ಈ ಕುರಿತ ಇನ್ನಷ್ಟು ಪೋಸ್ಟ್ ಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು.
Fact check/Verification
ವೈರಲ್ ದೃಶ್ಯಾವಳಿಗಳನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನೆಹರೂ ಅವರು “…ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಅವರು ಅದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು” ಎಂದು ಹೇಳುವುದನ್ನು ನಾವು ಕೇಳಿದ್ದೇವೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡಂತೆ “ನಾನು ಅದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದೆ” ಎಂಬಂತೆ ಅಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದೇವೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ವೀಡಿಯೋದ ಈ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿನ ಸಬ್‌ಟೈಟಲ್‌ಗಳು “ನೀವು ಅದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದ್ದೀರಿ” ಎಂದು ತಪ್ಪಾಗಿವೆ.
ಇದರೊಂದಿಗೆ ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್ ಮತ್ತು ವಿಭಜನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುವುದನ್ನೂ ನಾವು ಕೇಳಿದ್ದೇವೆ. ಇದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ನಾವು ನಾವು YouTube ನಲ್ಲಿ “Nehru,” “interview,” “partition” ಮತ್ತು “muslim league” ಕೀವರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಸರ್ಚ್ ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ. ಇದು 27 ಮೇ 2024 ರ ಪ್ರಸಾರ ಭಾರತಿ ಆರ್ಕೈವ್ಸ್‌ನ ವೀಡಿಯೋಗೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ಯಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ ವಿವರಣೆ ಹೀಗಿದೆ, “ಪ್ರಸಾರ ಭಾರತಿ ಆರ್ಕೈವ್ಸ್ ಆಗಿನ ಪ್ರಧಾನಿ ಜವಾಹರ್ ಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ವಿಭಜನೆಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುವ ಕೊನೆಯ ಸಂದರ್ಶನವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದೆ. “
Also Read: ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ಮುಸ್ಲಿಂ ವೈದ್ಯ 4 ಸಾವಿರ ಹಿಂದೂ-ಬೌದ್ಧ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಮೋಸದ ಸಂತಾನಹರಣ ಮಾಡಿದ್ದು ನಿಜವೇ?
ಸಂದರ್ಶನದ ಕ್ಲಿಪ್‌ನಲ್ಲಿ, ನೆಹರೂ ಅವರು ವೈರಲ್ ದೃಶ್ಯಗಳಂತೆ ಅದೇ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ” ಶ್ರೀ ಜಿನ್ನಾ ಅವರು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಅವರು ಅದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ” ನಂತರ ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, “ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಲೀಗ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು… ಸುಮಾರು 1911 ರಲ್ಲಿ, ನಾನು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಇದು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು, ಅವರ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಇತ್ತು. ಇದರಿಂದ ಬಣಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು… ಅವರು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ವಿಭಜನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.”
“ನೀವು ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಗಾಂಧಿ ಅವರು ಅದರ ಪರವಾಗಿ ಇದ್ದಿರಾ?” ಎಂದು ಸಂದರ್ಶಕರು ನಂತರ ನೆಹರು ಅವರನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ನೆಹರೂ ಅವರು ಉತ್ತರಿಸಿ “ಶ್ರೀ ಗಾಂಧಿ ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಅದರ ಪರವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಆದಾಗಲೂ ಅದರ ಪರವಾಗಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ನಾನಂತೂ ಅದರ ಪರವಾಗಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಇತರರು ಮಾಡಿದಂತೆ ನಾನೂ ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ, ಈ ನಿರಂತರ… ತೊಂದರೆಗಿಂತ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ಹೊಂದುವುದು ಉತ್ತಮ ಎಂದು ಅವರು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಪ್ರಸಾರ ಭಾರತಿ ಆರ್ಕೈವ್ಸ್ ವೀಡಿಯೊ ಮತ್ತು ವೈರಲ್ ದೃಶ್ಯಗಳ ನಡುವಿನ ಹೋಲಿಕೆಯನ್ನು ಈ ಕೆಳಗೆ ನೋಡಬಹುದು.
ದ ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ಗ್ರಾಬ್
ಪೂರ್ಣ ಸಂದರ್ಶನವನ್ನು ಮೇ 2019 ರಲ್ಲಿ ಅದೇ ಯೂಟ್ಯೂಬ್ ಚಾನೆಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಾವು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ . ಅದರಲ್ಲೂ ಅದೇ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ., “ಬಹುಶಃ ಪಂಡಿತ್ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರು ಅಮೆರಿಕನ್ ಟಿವಿ ಹೋಸ್ಟ್ ಅರ್ನಾಲ್ಡ್ ಮಿಚ್ ಅವರಿಂದ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರ ಕೊನೆಯ ಮಹತ್ವದ ಸಂದರ್ಶನದ ಸಂಪೂರ್ಣ ವೀಡಿಯೋ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ – ಮೇ 1964…ಚಂದ್ರಿಕಾ ಪ್ರಸಾದ್ ಅವರ ಇನ್ನೊಂದು ಪುಸ್ತಕವು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂದರ್ಶನವನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದಾಗ 18 ನೇ ಮೇ 1964 ರ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು 27 ಮೇ 1964 ರಂದು ಪಂಡಿತ್ ನೆಹರು ಅವರ ಮರಣದ ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಮೊದಲಾಗಿದೆ.
ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ಗ್ರಾಬ್
ಈ ವೀಡಿಯೋದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 14:34 ನಿಮಿಷಗಳ ನಂತರ, ಸಂದರ್ಶಕರು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ, “ಈಗ… ನೀವು, ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಜಿನ್ನಾ, ನೀವೆಲ್ಲರೂ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ… ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹೋರಾಟ ಮತ್ತು ನಂತರ ವಿಭಜನೆ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿದ್ದರಿ. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯದ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೀರಿ.” ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಿರುವಾಗ ನೆಹರೂ ಅವರು ಪ್ರತಿಯಾಗಿ “ಜಿನ್ನಾ ಅವರು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದು ಕೇಳಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದಂತೆ ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್ ಮತ್ತು ವಿಭಜನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಆದ್ದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಯುವುದು ಏನೆಂದರೆ, ನೆಹರೂ ಅವರು “ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ನಾನು ಭಾಗಿಯಾಗಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಬಿಂಬಿಸಲು “ಮಿಸ್ಟರ್ ಜಿನ್ನಾ” ಪದವನ್ನು “ನಾನು” ಎಂದು ಡಿಜಿಟಲ್ ಆಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ.
Conclusion
ತನಿಖೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಪ್ರಕಾರ, ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುವ ವೈರಲ್ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಎಡಿಟ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಾವು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ.
Also Read: ಇಂದೋರ್ ನಲ್ಲಿ ಈದ್‌ ದಿನ ಹಿಂದೂ ಮನೆಗಳ ಮೇಲೆ ಮುಸ್ಲಿಂ ಗುಂಪು ಕಲ್ಲೆಸೆದಿದೆ ಎಂದ ವೈರಲ್ ವೀಡಿಯೋ ಸತ್ಯವೇ?
Result: Altered Photo/ Video
Our Sources
YouTube Video By Prasar Bharati Archives, Dated: May 27, 2024
YouTube Video By Prasar Bharati Archives, Dated: May 14, 2019
(ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ಮೊದಲು ನ್ಯೂಸ್‌ಚೆಕರ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಅದು ಇಲ್ಲಿದೆ)
ಯಾವುದೇ ಕ್ಲೈಮ್ ಅನ್ನು ನಾವು ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕೆಂದು ನೀವು ಬಯಸಿದರೆ, ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ನೀಡಿ ಅಥವಾ ದೂರು ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು, ಜೊತೆಗೆ 9999499044 ನಲ್ಲಿ ನಮಗೆ WhatsApp ಮಾಡಿ ಅಥವಾ → checkthis@newschecker.in ಮೂಲಕ ನಮಗೆ ಇಮೇಲ್ ಮಾಡಿ. ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ ಪುಟದ ಮೂಲಕ ನೀವು ನಮ್ಮನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಫಾರಂ ಅನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡಬಹುದು.
Authors
Vasudha noticed the growing problem of mis/disinformation online after studying New Media at ACJ in Chennai and became interested in separating facts from fiction. She is interested in learning how global issues affect individuals on a micro level. Before joining Newschecker’s English team, she was working with Latestly.
Pankaj Menon is a fact-checker based out of Delhi who enjoys ‘digital sleuthing’ and calling out misinformation. He has completed his MA in International Relations from Madras University and has worked with organisations like NDTV, Times Now and Deccan Chronicle online in the past.
