फॅक्ट चेक: रतन टाटा सायकल चालवताना दाखवणारा व्हायरल फोटो प्रत्यक्षात AI जनरेटेड आहे

Claim
तरुण रतन टाटा सायकलवर दाखवणारा एक दुर्मिळ फोटो.
Fact
प्रतिमा AI व्युत्पन्न केलेली आढळली.

ज्येष्ठ उद्योगपती आणि टाटा समूहाचे एमेरिटस चेअरमन, रतन टाटा यांचे वयाच्या ८६ व्या वर्षी ९ ऑक्टोबर रोजी मुंबईतील ब्रीच कँडी हॉस्पिटलमध्ये निधन झाले. त्यांच्या निधनाचे वृत्त कळताच, प्रमुख व्यक्तींसह अनेकांनी सोशल मीडियावर शोक व्यक्त केला.

अशा अनेक युजर्सनी भारतीय उद्योगातील ‘टायटन’ च्या जीवनाची आठवण करून देताना सायकलवर तरुण रतन टाटा दाखवणारा फोटो देखील शेअर केला आहे. न्यूजचेकरला, हा फोटो दुर्मिळ नसून AI व्युत्पन्न केलेला आढळला.

अशा पोस्ट इथे, इथे आणि इथे बघता येतील.

न्यूज 18 हिंदी आणि इंडिया टाइम्स सारख्या वृत्तपत्रांनी देखील रतन टाटा यांच्याबद्दलच्या त्यांच्या लेखांमध्ये छायाचित्र प्रदर्शित केले. रतन टाटा यांना श्रद्धांजली वाहणाऱ्या संकलित व्हिडिओंमध्ये अनेक YouTube चॅनेलद्वारे हा फोटो वापरण्यात आला आहे.

Fact Check/ Verification

आम्ही रतन टाटा यांच्या अधिकृत इंस्टाग्राम प्रोफाईलची छाननी केली, ज्यात त्यांच्या तरुणपणातील अनेक फोटो आहेत, जसे की हे, हे आणि हे. तथापि, आम्हाला तो सायकलवर दाखवत असलेला त्यांचा व्हायरल व्हिडिओ सापडला नाही.

व्हायरल छायाचित्राचे काळजीपूर्वक विश्लेषण केल्यावर, आम्हाला आढळले की ते वास्तविक जुन्या प्रतिमेपेक्षा खूप गुळगुळीत आहेत. याव्यतिरिक्त, पार्श्वभूमीतील विषयांचे चेहरे विकृत आहेत आणि त्यांच्या शरीराचे काही भाग स्पष्टपणे परिभाषित केलेले नाहीत. उदाहरणार्थ, पार्श्वभूमीतील एका माणसाचे पाय विस्कटलेले आहेत. प्रतिमेच्या उजव्या कोपऱ्यात एका महिलेचा चेहरा देखील विकृत आहे, ज्यामुळे फोटोच्या सत्यतेबद्दल शंका निर्माण होते.

त्यानंतर आम्ही एकाधिक AI शोध साधनांच्या प्रतिमेच्या मागे धावलो, ज्याने हे कृत्रिम बुद्धिमत्तेचे कार्य असण्याची उच्च शक्यता दर्शविली. Hive Moderation ने इमेजमध्ये AI-व्युत्पन्न किंवा डीपफेक सामग्री असण्याची ९७% शक्यता सांगितली. Sightengine ला फोटो AI उत्पादन असण्याची ९९% शक्यता आढळली. वेबसाइट ‘Is It AI?’ AI द्वारे व्युत्पन्न केलेली “अत्यंत शक्यता” (७९%) असल्याचे आढळले. ‘AI or Not’ या दुसऱ्या वेबसाइटला देखील प्रतिमा “संभाव्य AI जनरेट” असल्याचे आढळले.

Conclusion

रतन टाटा यांना सायकलवर दाखवणारा व्हायरल “दुर्मिळ” फोटो प्रत्यक्षात AI व्युत्पन्न केलेला आहे आणि उद्योगपतीच्या जीवनातील वास्तविक दृश्य दाखवत नाही. हे आमच्या तपासात स्पष्ट झाले.

Result: Altered Photo

Sources
Instagram Account Of @ratantata
Hive Moderation Website
Sightengine Website
Is It AI? Website
AI or Not Website

(हे आर्टिकल सर्वप्रथम न्यूजचेकर इंग्रजीसाठी वसुधा बेरी यांनी केले असून ते इथे वाचता येईल.)

कोणत्याही संशयास्पद बातम्यांवरील तपास, दुरुस्ती किंवा इतर सूचनांसाठी, आम्हाला व्हाट्सएप करा: 9999499044 किंवा ईमेल करा: checkthis@newschecker.in. फॅक्टचेक्स आणि ताज्या अपडेटसाठी आमच्या WhatsApp चॅनेलला फॉलो करा