तेजस फायटर जेटवर टीका करतानाचा एअर चीफ मार्शल एपी सिंग यांचा व्हिडिओ बनावट आहे

Claim

ऑनलाइन व्हायरल होणाऱ्या एका व्हिडिओमध्ये दावा केला जात आहे की, हवाई दल प्रमुख एअर चीफ मार्शल एपी सिंग पत्रकार परिषदेदरम्यान भारतीय हवाई दलाच्या (आयएएफ) तेजस फायटर जेटवर तीव्र टीका करत आहेत.

“मी भारत सरकारला आधीच सांगितले होते की हे विमान उडवू नका आणि हवाई दलात समाविष्ट करू नका, पण त्यांनी आमचे ऐकले नाही. आणि पहा, हे आज घडले. हे विमान नाही. हे समोसा आहे. आणि समोसे उडवण्यासाठी नाहीत,” असे नऊ सेकंदांच्या व्हिडिओमध्ये भारतीय हवाई दलाचे प्रमुख असे म्हणताना ऐकू येतात. ते शुक्रवारी (२१ नोव्हेंबर २०२५) दुबई एअर शोमध्ये हवाई प्रदर्शनादरम्यान कोसळलेल्या तेजस लढाऊ विमानाचा उल्लेख करत आहेत, ज्यामध्ये पायलट विंग कमांडर नमांश सियाल यांचा मृत्यू झाला.

Fact

विश्वसनीय बातमी नाही

“आयएएफ प्रमुख” आणि “तेजस लढाऊ विमान” शोधताना आरोपित विधानाची पुष्टी करणारे कोणतेही विश्वसनीय वृत्त अहवाल मिळाले नाहीत. अधिकृत भारतीय हवाई दलाच्या सोशल मीडिया अकाउंट्समध्येही अशी कोणतीही माहिती नव्हती.

मूळ व्हिडिओ

कीफ्रेम्सच्या रिव्हर्स इमेज सर्चवरून आम्हाला ९३ व्या हवाई दल दिनानिमित्त ३ ऑक्टोबर २०२५ रोजी झालेल्या पत्रकार परिषदेवर नेण्यात आले, ज्यामध्ये आयएएफ प्रमुख त्याच परिस्थितीत दिसत होते. हा वार्षिक प्रेसर क्रॅश होण्यापूर्वीचा आहे.

हाताळणीचे पुरावे

व्हायरल क्लिपमध्ये ०:०६–०:०९ दरम्यान आवाज बदल आढळला.

एआय-डिटेक्शन टूल्सने क्लिपला ध्वजांकित केले: हिया डीपफेक व्हॉइस डिटेक्टरने ते “संभाव्य डीपफेक” म्हणून चिन्हांकित केले आणि रेसेम्बल एआयने ऑडिओ बनावट असल्याची पुष्टी केली.

पीआयबीचे स्पष्टीकरण

पीआयबीने २३ नोव्हेंबर २०२५ रोजी व्हायरल व्हिडिओचे खंडन करण्यासाठी एक्सकडे धाव घेतली आणि म्हटले की हा व्हिडिओ एआयने हाताळलेला आहे आणि त्यात एअर चीफ मार्शल एपी सिंग तेजस लढाऊ विमानावर टीका करताना चुकीचे दाखवले आहे.

Sources
Resemble AI website
Hiya Deepfake Voice Detector
X post, PIB Fact Check, November 23, 2025
YouTube video, ANI Bharat, October 3, 2025