मुस्लिमांकडून होणाऱ्या ‘गैरवर्तनाची’ तक्रार करण्यासाठी NIA ने कोणताही क्रमांक जारी केलेला नाही; व्हायरल मेसेज बनावट आहे

सोशल मीडियावर व्हायरल झालेल्या एका मेसेजमध्ये असा दावा करण्यात आला आहे की राष्ट्रीय तपास संस्थेने (NIA) मुस्लिम समुदायाच्या “दहशतवादी कट”, “लव्ह जिहाद”, “तीर्थक्षेत्र बांधकाम” किंवा सोशल मीडिया पोस्ट यासारख्या कृतींची तक्रार करण्यासाठी विशिष्ट क्रमांक जारी केले आहेत. व्हायरल मेसेजमध्ये असेही म्हटले आहे की जर कोणताही मुस्लिम सोशल मीडियावर “सर तन से जुदा” सारखे नारे देत असल्याचे आढळले तर त्याचा स्क्रीनशॉट घ्या आणि तो एनआयएला कळविण्यासाठी दिलेल्या व्हॉट्सअप नंबरवर पाठवा.

तथापि, आमच्या तपासात असे दिसून आले की व्हायरल मेसेज बनावट आहे. मेसेजमध्ये दिलेले नंबर हे एनआयएच्या दिल्ली मुख्यालयाच्या नियंत्रण कक्षाचे नंबर आहेत, परंतु एजन्सीने मुस्लिम समुदायाला किंवा इतर कोणत्याही विशिष्ट समुदायाला लक्ष्य करून असा कोणताही संदेश जारी केलेला नाही.

व्हायरल पोस्टमध्ये असे म्हटले आहे की, “एनआयएने खूप महत्वाचे नंबर जारी केले आहेत!! दहशतवादी कट, लव्ह जिहाद, तीर्थक्षेत्र बांधकाम किंवा सोशल मीडिया पोस्ट यासारख्या मुस्लिमांच्या कोणत्याही अनुचित कृतींची तक्रार करण्यासाठी, कृपया खालील नंबरवर कॉल करा… (नंबर लिस्ट). जर तुम्हाला कोणताही मुस्लिम ‘सर तन से जुदा’ असे म्हणत असल्याचे दिसले तर स्क्रीनशॉट घ्या आणि तो या नंबरवर पाठवा.”

हा संदेश X, Facebook आणि Instagram वर मोठ्या प्रमाणात शेअर केला जात आहे. यापैकी काही पोस्टच्या संग्रहित लिंक्स येथे, येथे, येथे आणि येथे आढळू शकतात.

Fact Check/Verification

व्हायरल दाव्याची पडताळणी करण्यासाठी, आम्ही गुगलवर शोध घेतला आणि मुस्लिम समुदायाच्या सदस्यांच्या कथित कारवायांची तक्रार करण्यासाठी जारी केलेल्या नंबरबद्दल कोणतेही विश्वसनीय अहवाल आढळले नाहीत.

गुगल सर्च दरम्यान, मुस्लिम समुदायाच्या वर्तनाची तक्रार करण्यासाठी अशा नंबरच्या रिलीजसाठी आम्हाला कोणताही विश्वसनीय स्रोत आढळला नाही.

त्यानंतर आम्ही एनआयएची अधिकृत वेबसाइट तपासली आणि व्हायरल मेसेजमध्ये शेअर केलेल्या नंबरशी संपर्क यादीची तुलना केली. हे नंबर दिल्लीतील एनआयए मुख्यालयाच्या नियंत्रण कक्षाचे आहेत.

तपासात असेही आढळून आले की यापैकी दोन क्रमांक – ९६५४९५८८१६ आणि ०११-२४३६८८०० – हे एनआयएच्या ७ मे २०२५ रोजीच्या प्रेस रिलीजमध्ये पहलगाम हल्ल्याशी संबंधित माहिती गोळा करण्यासाठी शेअर करण्यात आले होते. प्रेस रिलीजमध्ये पर्यटक, अभ्यागत आणि स्थानिकांना या क्रमांकांद्वारे हल्ल्याशी संबंधित कोणतीही माहिती, फोटो किंवा व्हिडिओ शेअर करण्याचे आवाहन करण्यात आले होते. व्हायरल दाव्याचा उल्लेख रिलीजमध्ये करण्यात आला नव्हता.

मुस्लिमांकडून होणाऱ्या ‘गैरवर्तनाची’ तक्रार करण्यासाठी NIA ने विशेष क्रमांक जारी केले आहेत का?

आमच्या तपासादरम्यान, आम्हाला PIB फॅक्ट चेक कडून २३ जून २०२३ रोजीची एक पोस्ट सापडली, ज्यामध्ये व्हायरल मेसेज दिशाभूल करणारा असल्याचे म्हटले होते. PIB ने स्पष्ट केले की हे नंबर NIA चे होते, परंतु एजन्सीने मुस्लिम समुदायाची किंवा कथित घोषणांची तक्रार करण्याबाबत कोणतेही संदेश जारी केलेले नव्हते.

त्याच पीआयबी फॅक्ट चेक पोस्टने ७ जुलै २०२२ रोजी एनआयएची एक प्रेस नोट देखील शेअर केली होती. त्यात म्हटले आहे की एनआयएशी संबंधित काही दिशाभूल करणारे संदेश सोशल मीडियावर फिरत आहेत आणि एजन्सीने अशी कोणतीही हेल्पलाइन सुरू केलेली नाही. असे संदेश “पूर्णपणे बनावट आणि दुर्भावनापूर्ण” आहेत.

प्रेस नोटमध्ये म्हटले आहे की सार्वजनिक डोमेनमध्ये पोस्ट केलेले नंबर आयसिसच्या कारवायांशी संबंधित संशयास्पद माहितीचा अहवाल देण्यासाठी होते. २०२१ मध्ये, एनआयएने एजन्सीला ०११-२४३६८८०० वर कोणत्याही संशयास्पद हालचालीची तक्रार करण्याचे आवाहन केले होते, परंतु त्यात मुस्लिम समुदायाचा उल्लेख नव्हता.

या प्रेस नोटमध्ये, एनआयएने मुस्लिमांचा उल्लेख करणारे काही संदेश बनावट असल्याचे स्पष्टपणे घोषित केले होते.

Conclusion

व्हायरल मेसेज बनावट आहे हे स्पष्ट आहे. मेसेजमध्ये सूचीबद्ध केलेले नंबर NIA च्या नियंत्रण कक्षाचे आहेत, परंतु एजन्सीने मुस्लिम समुदायाबाबत असे कोणतेही निर्देश जारी केलेले नाहीत.

Sources
Contact Us section on NIA’s official website –
NIA press release dated May 7, 2025
PIB fact check post on X dated June 23, 2023
NIA press note dated July 7, 2022