(हे आर्टिकल सर्वप्रथम न्यूजचेकर इंग्रजीसाठी वसुधा बेरी यांनी केले आहे.)
मंगळवारी इंडोनेशियाला खोल-समुद्र-भूकंपाचा धक्का बसल्यानंतर, अनेक सोशल मीडिया युजर्सनी द्वीपसमूहातील थरथराचे परिणाम दर्शविणारे व्हिज्युअल शेअर केले. ऑनलाइन शेअर केल्या जाणाऱ्या अनेक व्हिडिओंपैकी, व्हिज्युअलचा एक संच, कथितपणे एका जंगलातील, जिथे लोकांचा एक गट हादरे बसत असताना आणि खाली पडताना दिसत आहे, व्हायरल झाला आहे. ज्यांनी व्हिडिओ शेअर केला आहे त्यांनी असा दावा केला आहे की त्यात अलीकडील इंडोनेशियातील भूकंपाचे धक्के उत्तर ऑस्ट्रेलियापर्यंत जाणवले होते. न्यूजचेकरला हा दावा खोटा असल्याचे आढळले.
इंडोनेशियातील नुकत्याच झालेल्या भूकंपाशी जोडणारा व्हायरल व्हिडिओ अनेक ट्विटर आणि फेसबुक युजर्सनी शेअर केला आहे. अलीकडील इंडोनेशियातील भूकंप दर्शविण्यासाठी काही युजर्सनी इतर व्हिज्युअलसह व्हिडिओमधील स्निपेट्स देखील शेअर केले.
अशा पोस्टच्या लिंक्स इथे, इथे, इथे, इथे, इथे, इथे आणि इथे मिळू शकतात.
Fact Check/ Verification
व्हिडिओचे बारकाईने विश्लेषण केल्यावर, आम्हाला असे आढळले की व्हिडिओच्या शेवटच्या फ्रेममध्ये इंग्रजी आणि दुसर्या भाषेत लिहिलेला मजकूर आहे. गुगल लेन्सद्वारे तपासून पाहिल्यावर, आम्हाला आढळले की मजकूर चिनी भाषेत (तैवान) असा लिहिलेला आहे.
पुढे, व्हायरल क्लिपच्या कीफ्रेम्सवर Google रिव्हर्स इमेज सर्चमुळे आम्हाला @TaoHongLiu ने 18 सप्टेंबर 2022 रोजी केलेल्या ट्विटकडे नेले. “तैवान भूकंप” या मथळ्यासह तोच व्हिडिओ प्रदर्शित करत आहे.
एक सुगावा घेऊन, आम्ही व्हायरल व्हिडिओच्या मुख्य फ्रेम्सवर चायनीज कीवर्ड 台灣 地震 2022 年 9 月 (“भूकंप सप्टेंबर 2022” Google च्या मदतीने चीनी भाषेत अनुवादित केलेल्या कीवर्डसह Google रिव्हर्स इमेज शोध घेतला. यामुळे YouTube व्हिडिओ मिळाला. @newsebc द्वारे, दिनांक 19 सप्टेंबर, 2022 रोजी, “[ताईतुंग भूकंप] अनन्य” शीर्षक “व्याख्यात्यांनी एका मजबूत भूकंपात अडकलेल्या विद्यार्थ्यांना शिकवले, जगाच्या अंताचा विचार करून घाबरलेले (चीनी भाषेतून भाषांतरित).”
त्यात वर्णन असलेली व्हायरल क्लिप होती, “जेव्हा काल एक जोरदार भूकंप झाला तेव्हा, “हुआलियन झुओक्सी टाउनशिप माउंटेनियरिंग असोसिएशनचे एक व्याख्याता डोंगरावर विद्यार्थ्यांचे नेतृत्व करत होते. क्षणार्धात जमीन हादरली, विद्यार्थी घाबरून ओरडले आणि व्याख्याताही आपत्ती टाळण्यासाठी जमिनीवर झोपले. व्याख्यात्याने सांगितले की त्यानी इतका तीव्र भूकंप कधीच पाहिला नव्हता आणि तरीही तो माउंटन मिंगचा आवाज ऐकू शकतो.
@TTV_NEWS द्वारे 18 सप्टेंबर 2022 रोजीचा आणखी एक YouTube व्हिडिओ, तैवानच्या हुआलियनला झालेल्या भूकंपाचा अहवाल देताना व्हायरल व्हिडिओमधील स्निपेट्स देखील घेऊन गेला.
शिवाय, “झुओक्सी टाउनशिप”, “माउंटेनियरिंग असोसिएशन,” “ह्युलियन,” “भूकंप,” आणि “सप्टेंबर 2022” यासह चायनीजमधील कीवर्डसाठी Google शोधामुळे व्हायरल व्हिडिओवर विस्तृतपणे अनेक अहवाल आले. 19 सप्टेंबर 2022 रोजीच्या Setn च्या अशाच एका अहवालात असे म्हटले आहे की, “हे झुऑक्सी माउंटेनियरिंग असोसिएशनचे एक शैक्षणिक क्रियाकलाप असल्याचे दिसून आले. उपक्रमाच्या अर्ध्या वाटेवर एक जोरदार भूकंप झाला. केवळ पर्वत आणि जंगलेच हिंसकपणे थरथरत नव्हती तर एक विचित्र गर्जनाही झाली. (चीनीतून भाषांतरित).
या अहवालात व्हायरल व्हिडिओचे स्क्रीनग्राब्स आहेत जे झुऑक्सी टाउनशिप माउंटेनियरिंगच्या फेसबुक पेजवर जमा केले गेले आहेत.
आम्ही झुओक्सी टाउनशिप माउंटेनियरिंग असोसिएशनच्या फेसबुक पेजवरून स्कॅन केले आणि आढळले की व्हायरल व्हिडिओ 18 सप्टेंबर 2022 रोजी चीनी मथळ्यासह शेअर केला गेला होता ज्याचे भाषांतर आहे, “झुओक्सी माउंटन 1000 मीटर. हाताने बनवलेल्या ट्रेल x वांशिक वनस्पती आणि प्राण्यांचा कोर्स. भूकंपाचा धक्का बसला तेव्हा गाओ जियानशियांग शिकवत होते…”
विशेष म्हणजे, Setn अहवालात असोसिएशनचे व्याख्याते गाओ जिआनक्सियांग यांनी उद्धृत केले आहे की, “सुरुवातीला खूप शांत होते, जसे की टिनिटसच्या आवाजाप्रमाणे “गुंजणे” होते, आणि नंतर संपल्यानंतर, मी अशा प्रकारे खडक पडताना पाहिले आणि नंतर संपूर्ण पर्वत थरथरत कोसळताना दिसला.”
घटनेवरील इतर अहवाल येथे, येथे आणि येथे पाहिले जाऊ शकतात.
खोटी मेक्सिकन लिंक
तैवान प्रमाणेच मेक्सिकोला भूकंपाचा धक्का बसल्याचा दावा करत काही वेबसाइट्सनी तोच व्हिडिओ शेअर केला आहे. 19 सप्टेंबर 2022 रोजी मेक्सिकोला एका मोठ्या भूकंपाचा धक्का बसला. तथापि, हा व्हिडिओ 18 सप्टेंबर 2022 रोजी झुओक्सी टाउनशिप माउंटेनियरिंग असोसिएशनने शेअर केला होता – मेक्सिकन भूकंपाच्या एक दिवस आधी आणि अनेक चिनी वृत्तवाहिन्यांनी या घटनेची माहिती दिली. त्यामुळे व्हायरल झालेला व्हिडिओ तैवानचा असल्याचा निष्कर्ष काढण्यात आम्हाला मदत झाली.
Conclusion
इंडोनेशियातील नुकत्याच झालेल्या भूकंपातील व्हिज्युअल दाखवण्याचा दावा करणारी व्हायरल पोस्ट खोटी आहे. व्हिडिओ सप्टेंबर 2022 चा आहे आणि तैवानमधील व्हिज्युअल दाखवतो.
Result: False
Sources
Tweet By @TaoHongLiu, Dated September 18, 2022
YouTube Video By @newsebc, Dated September 19, 2022
Report By Setn, Dated September 19, 2022
Facebook Post By Zhuoxi Township Mountaineering Association, September 18, 2022
कोणत्याही संशयास्पद बातम्या तपासण्यासाठी, दुरुस्त्या किंवा इतर सूचनांसाठी आम्हाला व्हाट्सएप करा: 9999499044 किंवा ई-मेल करा: checkthis@newschecker.in
