व्हायरल सोशल मीडिया पोस्ट आणि ऑनलाइन लेखांमध्ये असा दावा केला जात आहे की आरबीआयने दर शनिवारी बँकांना सुट्टी जाहीर केली आहे. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने दुसऱ्या आणि चौथ्या शनिवारी आणि सर्व रविवारी बँका बंद ठेवण्याच्या सध्याच्या पद्धतीऐवजी सर्व शनिवार आणि रविवार बँक सुट्टी म्हणून घोषित करणारा एक नवीन नियम जारी केला आहे.
या पोस्टमधून असेही सूचित होते की बँक कर्मचाऱ्यांसाठी कामकाजाची कार्यक्षमता सुनिश्चित करताना त्यांच्या कामाच्या आणि आयुष्यातील समतोल सुधारण्यासाठी हे पाऊल उचलण्यात आले आहे.
तथापि, न्यूजचेकरला हा दावा खोटा असल्याचे आढळले. आरबीआयने अशी कोणतीही घोषणा केलेली नाही. भारतातील बँका नेहमीप्रमाणे काम करणार आहेत, दर महिन्याच्या दुसऱ्या आणि चौथ्या शनिवारी आणि सर्व रविवारी सुट्ट्या असणार आहेत.
पुरावा
आरबीआयची अधिकृत सूचना नाही
“RBI Saturday Sunday bank holidays” असा कीवर्ड सर्च केल्यावर दाव्याचे समर्थन करणारे कोणतेही विश्वसनीय वृत्त किंवा RBI प्रेस रिलीज मिळाले नाहीत. अधिकृत RBI प्रेस रिलीज आर्काइव्हमध्ये असे कोणतेही अपडेट नाहीत.
शनिवारच्या सुट्टीबाबत आरबीआयचा प्रत्यक्ष नियम
या प्रकरणावरील शेवटचा अधिकृत संदेश २८ ऑगस्ट २०१५ रोजी रिझर्व्ह बँकेने जारी केला होता. त्यात स्पष्ट केले होते की १ सप्टेंबर २०१५ पासून, सर्व बँका – सार्वजनिक, खाजगी, परदेशी, सहकारी, प्रादेशिक ग्रामीण आणि स्थानिक क्षेत्रातील बँका – पुढील गोष्टी करतील:
- दर महिन्याच्या दुसऱ्या आणि चौथ्या शनिवारी बंद राहावे.
- उर्वरित शनिवारी पूर्ण कामकाजाचे दिवस म्हणून काम करा.
व्हायरल दाव्यांमागील संशयास्पद वेबसाइट्स
हा दावा पसरवणाऱ्या वेबसाइट्सनी कोणत्याही आरबीआय किंवा सरकारी स्रोतांचा उल्लेख केलेला नाही. ऑनलाइन फसवणूक प्रतिबंधक साधन, स्कॅम डिटेक्टरने या साइट्सना खराब रेटिंग दिले आहे, जे दिशाभूल करणाऱ्या किंवा फसव्या उपक्रमांचा उच्च धोका दर्शवते.
- aimamedia.org ला ५३.७ चा ट्रस्ट स्कोअर मिळाला, जो “प्रश्नास्पद. किमान शंका. वादग्रस्त” म्हणून चिन्हांकित केला गेला.
- radhikaudyog.co.in ला ११.७ चा ट्रस्ट स्कोअर मिळाला, जो “अविश्वसनीय. धोकादायक. धोका” म्हणून चिन्हांकित केला गेला.
भूतकाळातील अशाच प्रकारच्या खोट्या बातम्या
न्यूजचेकरने यापूर्वी अशाच बनावट सुट्टीच्या घोषणांचे खंडन केले आहे. उदाहरणार्थ, केंद्र सरकारने ३ ते ६ सप्टेंबर २०२५ पर्यंत देशभरात सुट्टी जाहीर केल्याचा व्हायरल दावा देखील खोटा असल्याचे सिद्ध झाले. अशा स्टोरी अनेकदा जाहिरातींचे उत्पन्न मिळवण्यासाठी वेबसाइट्सकडून पसरवल्या जातात.
निकाल
आरबीआयने सर्व शनिवारी बँकांना सुट्ट्या जाहीर केल्याचा दावा खोटा आहे. नियमात बदल झालेला नाही: बँका फक्त दुसऱ्या आणि चौथ्या शनिवारी आणि सर्व रविवारी बंद राहणार आहेत. आरबीआयने कोणतेही नवीन निर्देश जारी केलेले नाहीत.
FAQs
प्रश्न १. आरबीआयने सर्व शनिवारी बँकांना सुट्ट्या घोषित केल्या आहेत का?
नाही. आरबीआयने सर्व शनिवारी बँक सुट्ट्या म्हणून घोषित केलेले नाही. फक्त दुसऱ्या आणि चौथ्या शनिवारी सर्व रविवारसह सुट्टी आहे.
प्रश्न २. शनिवारी बँक सुट्ट्यांबाबत आरबीआयचा सध्याचा नियम काय आहे?
आरबीआयच्या २०१५ च्या अधिसूचनेनुसार, बँका दुसऱ्या आणि चौथ्या शनिवारी बंद राहतात आणि पहिल्या, तिसऱ्या आणि पाचव्या शनिवारी नेहमीप्रमाणे काम करतात.
प्रश्न ३. मी आरबीआयच्या अधिकृत सुट्टीच्या घोषणा कुठे तपासू शकतो?
तुम्ही सर्व अधिकृत आरबीआय प्रेस रिलीज onrbi.org.in वर पडताळू शकता.
प्रश्न ४. बनावट बँक सुट्ट्यांच्या बातम्या का व्हायरल होतात?
क्लिकद्वारे जाहिरातींचे उत्पन्न मिळविण्यासाठी अशा खोट्या स्टोरी अनेकदा अविश्वसनीय वेबसाइट्सद्वारे पसरवल्या जातात.
प्रश्न ५. बँक सुट्ट्यांबद्दल आरबीआयचे शेवटचे अधिकृत अपडेट कधी होते?
आरबीआयने शेवटचे अपडेट २८ ऑगस्ट २०१५ रोजी केले होते, ज्यामध्ये १ सप्टेंबर २०१५ पासून दुसऱ्या आणि चौथ्या शनिवारचा नियम लागू करण्यात आला होता.
Sources
RBI Press Release, August 28, 2015
Scam Detector tool
