फॅक्ट चेक: HMPV संसर्गाच्या वाढत्या घटनांमुळे पंतप्रधान मोदींनी लॉकडाऊनची घोषणा केली?

Claim
HMPV संसर्गामुळे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी २१ दिवसांचा लॉकडाऊन जाहीर केला.
Fact
हा दावा खोटा आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी लॉकडाऊनची घोषणा केलेली नाही.

६ जानेवारी रोजी, भारतात एचएमपीव्ही (ह्यूमन मेटान्यूमोव्हायरस) संसर्गाचा पहिला रुग्ण आढळला. ९ जानेवारीपर्यंत देशात ११ प्रकरणे नोंदवली गेली आहेत. या संसर्गाचा सर्वात जास्त परिणाम लहान मुलांना होतो. एचएमपीव्हीची लागण झाल्यावर रुग्णांना सर्दी आणि कोविड-१९ सारखी लक्षणे दिसतात. ७ जानेवारी २०२५ रोजी, केंद्रीय आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाने या विषयावर एक प्रेस रिलीज जारी केला आहे. या प्रसिद्धीपत्रकात म्हटले आहे की, “२००१ पासून जागतिक स्तरावर अस्तित्वात असलेल्या एचएमपीव्हीबद्दल लोकांना काळजी करण्याची गरज नाही. हिवाळ्याच्या महिन्यांत श्वसनाच्या आजारांमध्ये वाढ दिसून येते. श्वसनाच्या आजारांच्या कोणत्याही संभाव्य वाढीसाठी देश पूर्णपणे सज्ज आहे.”

दरम्यान, पंतप्रधान मोदींचा एक व्हिडिओ सोशल मीडियावर व्हायरल होत आहे. असा दावा केला जात आहे की एचएमपीव्ही संसर्गामुळे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी २१ दिवसांचा लॉकडाऊन जाहीर केला आहे. व्हिडिओमध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी हे म्हणत आहेत की, “देशातील हा लॉकडाऊन २१ दिवसांचा असेल. तीन आठवड्यांसाठी असेल.” व्हायरल इंस्टाग्राम पोस्टचे संग्रहण येथे पहा. अशा इतर पोस्ट येथे, येथे, येथे आणि येथे पहा.

Fact Check/ Verification

दाव्याची पडताळणी करण्यासाठी, आम्ही गुगलवर संबंधित कीवर्ड शोधले. या काळात, आम्हाला लॉकडाऊनच्या घोषणेची पुष्टी करणारा कोणताही विश्वासार्ह रिपोर्ट सापडला नाही. जर देशात लॉकडाऊनची घोषणा झाली असती, तर त्यासंबंधीचे मीडिया रिपोर्ट नक्कीच आले असते.

आता, व्हायरल क्लिपची पडताळणी करण्यासाठी, आम्ही त्याच्या की फ्रेम्सचा रिव्हर्स इमेज सर्च केला. दरम्यान, २४ मार्च २०२० रोजी इंडिया टीव्हीने शेअर केलेल्या एका रिपोर्टमध्ये आम्ही हा व्हिडिओ पाहिला. २४ मार्च २०२० रोजी, कोविडच्या पहिल्या लाटेदरम्यान, पंतप्रधान मोदींनी देशात लॉकडाऊनची घोषणा केली. ‘पंतप्रधान मोदींची घोषणा, आज रात्री १२ वाजल्यापासून संपूर्ण भारत २१ दिवसांसाठी लॉकडाऊन’ या कॅप्शनसह प्रकाशित झालेल्या एका रिपोर्टमध्ये पंतप्रधान मोदींचा एक लाईव्ह व्हिडिओ शेअर करण्यात आला आहे. या काळात, कोरोना साथीच्या आजारामुळे पंतप्रधानांनी मध्यरात्री १२ वाजल्यापासून देशात संपूर्ण लॉकडाऊन लागू केला होता.

आमच्या तपासादरम्यान, आम्हाला मार्च २०२० मध्ये व्हिडिओबाबत प्रकाशित झालेले अनेक रिपोर्ट आढळले. यामध्ये असे सांगण्यात आले आहे की कोविडमुळे पंतप्रधान मोदींनी २१ दिवसांचा लॉकडाऊन जाहीर केला होता. हे रिपोर्ट येथे, येथे आणि येथे पाहता येतील.

Conclusion

तपासातून असा निष्कर्ष येतो की पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी एचएमपीव्ही विषाणूमुळे लॉकडाऊनची घोषणा केलेली नाही. व्हायरल झालेला व्हिडिओ सुमारे पाच वर्षे जुना आहे.

Result: False

Sources
LIVE on Youtube channel of Sansad TV streamed on 24th March 2020.
LIVE on Youtube channel of India TV streamed on 24th March 2020.

(हे आर्टिकल न्यूजचेकर हिंदीसाठी सर्वप्रथम कोमल सिंग यांनी केले असून ते येथे वाचता येईल.)

कोणत्याही संशयास्पद बातम्यांवरील तपास, दुरुस्ती किंवा इतर सूचनांसाठी, आम्हाला व्हाट्सएप करा: 9999499044 किंवा ईमेल करा: checkthis@newschecker.in. फॅक्टचेक्स आणि ताज्या अपडेटसाठी आमच्या WhatsApp चॅनेलला फॉलो करा