राहुल गांधींनी संविधान महात्मा गांधींनी बनवले असे म्हटले?

काँग्रेस नेते आणि लोकसभेतील विरोधी पक्षनेते राहुल गांधी यांचा एक व्हिडिओ सोशल मीडियावर व्हायरल होत आहे, ज्यामध्ये ते संविधान महात्मा गांधींनी बनविले असल्याचे राहुल गांधी बोलताना दाखवले आहे. असा दावा केला जात आहे की राहुल गांधी म्हणाले की गांधींनी संविधान बनवले आणि त्यांनी आंबेडकर आणि संविधान सभेच्या भूमिकेकडे दुर्लक्ष केले.

व्हायरल व्हिडिओ क्लिपमध्ये राहुल गांधी असे म्हणताना ऐकू येतात की, “संविधान कोणी बनवले? गांधीजींनी जीवन दिले, संविधान बनवले.” या व्हिडिओद्वारे सोशल मीडिया युजर्स राहुल गांधींची खिल्ली उडवत आहेत आणि त्यांच्या विधानावरून काँग्रेसवर निशाणा साधत आहेत.

तथापि, आमच्या तपासात असे दिसून आले आहे की व्हायरल व्हिडिओ प्रत्यक्षात एडिटेड आहे, ज्यामध्ये आंबेडकरांबद्दलचा भाग कापून शेअर करण्यात आला आहे.

दीपक शर्मा नावाच्या युजरने X वर व्हिडिओ क्लिप पोस्ट केली आणि लिहिले, “संविधान गांधी ज़ी ने बनाया – राहुल गाण्डी. सुन लिया रे कॉंगी भीमटो…दोबारा मत पूछना. तुम्हारे मालिक ने बता दिया है.” पोस्टचे संग्रहण येथे पहा.

X व्यतिरिक्त, हा व्हिडिओ फेसबुकवर देखील मोठ्या प्रमाणात शेअर केला जात आहे. या पोस्टच्या संग्रहित लिंक्स येथे, येथे, येथे आणि येथे पाहता येतील.

Fact Check/Verification

काँग्रेस नेते राहुल गांधी यांच्या संविधान निर्मितीवरील व्हायरल विधान ‘संविधान गांधी ने बनाया’ याची चौकशी करण्यासाठी, न्यूजचेकरने संबंधित कीवर्डच्या मदतीने त्यांचा संपूर्ण व्हिडिओ शोधला. २१ ऑगस्ट २०२५ रोजी त्यांच्या अधिकृत YouTube चॅनेलवर लाईव्ह स्ट्रीम म्हणून अपलोड केलेला हा व्हिडिओ आम्हाला आढळला. हा व्हिडिओ बिहारमधील मुंगेर येथे आयोजित ‘व्होटर अधिकार यात्रे’चा आहे.

व्हिडिओ पाहिल्यावर आम्हाला आढळले की व्हायरल क्लिप सुमारे २० व्या मिनिटाला सुरू होते. येथे राहुल गांधी रॅलीमध्ये उपस्थित असलेल्या लोकांना संबोधित करताना म्हणतात: “संविधान कोणी बनवले? नाही, संविधान कोणी बनवले, मोठ्याने? आंबेडकरांनी आपले जीवन दिले. आपले जीवन दिले. संविधान बनवले. गांधीजींनी आपले जीवन दिले. संविधान बनवले. ही मत चोरी संविधानावर हल्ला आहे.”

हे स्पष्ट आहे की राहुल गांधींनी त्यांच्या संपूर्ण विधानात संविधान बनवताना डॉ. भीमराव आंबेडकर आणि महात्मा गांधी दोघांचेही नाव घेतले आहे. परंतु सोशल मीडियावर शेअर केलेला व्हायरल व्हिडिओ प्रत्यक्षात एका मोठ्या भाषणातून संपादित केला आहे. यामध्ये, राहुल गांधींचा तो भाग काढून टाकण्यात आला आहे, ज्यामध्ये त्यांनी डॉ. आंबेडकरांचे नाव घेतले होते.

Conclusion

राहुल गांधींचा व्हिडिओ एडिट करून दिशाभूल करणाऱ्या दाव्यासह शेअर करण्यात आला आहे हे स्पष्ट आहे. मूळ विधानात त्यांनी डॉ. आंबेडकर आणि महात्मा गांधी दोघांचाही उल्लेख केला होता.

Sources
YouTube video published by Rahul Gandhi on August 21, 2025