मलेशियामध्ये राहुल गांधी आणि झाकीर नाईक यांच्या भेटीचा दावा करणारा हा फोटो फेक आहे

काँग्रेस नेते राहुल गांधी आणि वादग्रस्त इस्लामिक धर्मोपदेशक झाकीर नाईक यांचा सोफ्यावर एकत्र बसलेला एक फोटो सोशल मीडियावर व्हायरल होत आहे. हा फोटो मलेशियातील राहुल गांधी आणि झाकीर नाईक यांच्या भेटीचे चित्रण करतो असा दावा केला जात आहे.

तथापि, न्यूजचेकरच्या तपासात असे दिसून आले आहे की हा फोटो बनावट आहे. मूळ फोटोमध्ये झाकीर नाईक, राहुल गांधी नव्हे तर ओमानचे ग्रँड मुफ्ती आहेत.

हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की अलीकडेच भाजप आयटी सेलचे प्रमुख अमित मालवीय यांनी राहुल गांधींचा एक फोटो शेअर केला होता आणि काँग्रेस नेते मलेशियातील लँगकावी येथे सुट्टी घालवत असल्याचा आरोप केला होता. व्हायरल फोटो याच संदर्भाने शेअर करण्यात आला आहे.

हा फोटो इन्स्टाग्राम आणि फेसबुकवर वेगाने व्हायरल होत आहे. एका इन्स्टाग्राम युजरने तो पोस्ट करत लिहिले की, “देशांतर्गत असो वा परदेशी, राहुल गांधी यांच्या प्रत्येक देशविरोधी अजेंडामागे त्यांचे परदेशी मित्र आहेत. निधी असो किंवा प्रचार असो, राहुल आणि त्यांचे मित्र भारताचे विभाजन करण्याचा अजेंडा पसरवण्यासाठी नेहमीच तयार असतात.” संग्रहित पोस्ट येथे पहा.

अशाच दाव्यांसह शेअर केलेल्या इतर पोस्ट येथे, येथे, येथे आणि येथे पाहता येतील.

Fact Check/Verification

प्रथम, आम्ही राहुल गांधी आणि झाकीर नाईक यांच्या फोटोचा रिव्हर्स इमेज सर्च केला. आम्हाला अरेबियन डेलीच्या फेसबुक पेजवर २३ मार्च २०२३ रोजीची एक पोस्ट सापडली, ज्यामध्ये तोच फोटो दिसतो. फरक एवढाच आहे की झाकीर नाईक राहुल गांधींसोबत नाही तर पांढऱ्या पोशाखात एका वृद्ध व्यक्तीसोबत बसला आहे.

राहुल गांधी आणि झाकीर नाईक यांचे छायाचित्र?

पोस्टनुसार, झाकीर नाईकसोबत दिसणारा वृद्ध माणूस म्हणजे ओमानच्या सल्तनतचे ग्रँड मुफ्ती शेख अहमद अल खलीली. आम्हाला प्राइमा कुरान नावाच्या वेबसाइटवरही हाच फोटो सापडला, ज्यामध्ये असे म्हटले आहे की डॉ. झाकीर नाईक यांना ओमानचे ग्रँड मुफ्ती शेख अहमद अल खलीली यांना भेटण्याची संधी मिळाली.

झाकीर नाईकने २३ मार्च रोजी त्याच्या एक्स-हँडल आणि फेसबुक पेजवर ओमानच्या मुफ्तींसोबतच्या भेटीचे फोटोही पोस्ट केले.

अरेबियन डेलीमधील वृत्तानुसार, ओमानने झाकीर नाईक यांना २३ ते २५ मार्च २०२३ दरम्यान व्याख्यान देण्यासाठी आमंत्रित केले होते. झाकीर नाईक यांच्या ओमान भेटीचे वृत्त अनेक भारतीय माध्यमांनीही प्रसिद्ध केले होते.

मूळ फोटोमध्ये छेडछाड करण्यात आली आहे आणि ओमानच्या मुफ्तींच्या जागी राहुल गांधी यांचा समावेश करण्यात आला आहे हे स्पष्ट आहे.

एआयचा पुरावा

व्हायरल झालेल्या फोटोमध्ये उजवीकडे तळाशी “ChatGPT” लिहिलेले आहे, जे AI टूलचा वापर दर्शवते. फोटो जवळून पाहिल्यास इतर विसंगती दिसून येतात – जसे की राहुल गांधींचे डोळे आणि कपाळ, झाकीर नाईकचे बोट आणि त्यांच्या शेजारी बसलेल्या व्यक्तीच्या डोळ्यांभोवतीचा भाग. जेव्हा खरा फोटो AI वापरून बदलला जातो तेव्हा असे परिणाम अनेकदा दिसून येतात.

एआय डिटेक्टर टूल्सने काय उघड केले?

ही प्रतिमा Sightengine, AI or Not आणि DecopyAI सारख्या AI शोध साधनांवर तपासण्यात आली. Sightengine ने ही प्रतिमा 99% AI-जनरेटेड म्हणून रेट केली, ज्यामुळे असे सूचित होते की ती OpenAI च्या GPT-4o मॉडेलने तयार केली असावी. DecopyAI ने ती 76% AI म्हणून रेट केली आणि AI or Not ने देखील ती AI-जनरेटेड म्हणून पुष्टी केली.

Conclusion

राहुल गांधी आणि झाकीर नाईक यांच्यातील बैठक दाखविण्याचा दावा करणारा व्हायरल फोटो बनावट आहे हे स्पष्ट आहे. मूळ फोटो २०२३ चा आहे, ज्यामध्ये झाकीर नाईक ओमानचे ग्रँड मुफ्ती शेख अहमद अल खलीली यांच्यासोबत दिसत आहेत.

Sources
Facebook post by Arabian Daily, March 23, 2023
Prima Quran website, March 23, 2023
Report by Arabian Daily, March 16, 2023
Report by India Today, March 24, 2023
X post by Zakir Naik, March 23, 2023
Facebook post by Zakir Naik, March 23, 2023
Sightengine
DecopyAI
AI or Not