Fact Check
मोदी, जिनपिंग आणि पुतिन यांच्या भेटीचा हा फोटो अलिकडचा नाही तर ७ वर्षे जुना आहे
Claim
मोदी, जिनपिंग आणि पुतिन यांच्या भेटीचा हा फोटो नुकत्याच झालेल्या एससीओ शिखर परिषदेतील आहे.
Fact
नाही, हा फोटो जुना आहे.
पंतप्रधान मोदी, चीनचे अध्यक्ष शी जिनपिंग आणि रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांच्या भेटीचा एक फोटो सोशल मीडियावर व्हायरल होत आहे. या तिन्ही नेत्यांमधील ही भेट अलिकडच्या एससीओ शिखर परिषदेत झाल्याचा दावा करून तो शेअर केला जात आहे.
तथापि, आमच्या तपासात आम्हाला आढळले की हा फोटो अलिकडचा नाही तर १ डिसेंबर २०१८ रोजी अर्जेंटिना येथे झालेल्या जी२० बैठकीदरम्यान तिन्ही नेत्यांमधील भेटीचा आहे.
शांघाय सहकार्य संघटनेची (एससीओ) बैठक ३१ ऑगस्ट ते १ सप्टेंबर दरम्यान चीनच्या तियानजिन शहरात झाली. या परिषदेत २२ देशांचे प्रतिनिधी उपस्थित होते. यावेळी पंतप्रधान मोदींनी रशियाचे अध्यक्ष पुतिन आणि चीनचे अध्यक्ष शी जिनपिंग यांच्यासोबत स्वतंत्र द्विपक्षीय बैठकाही घेतल्या.
या घटनेशी संबंधित एक फोटो व्हायरल होत आहे, ज्यामध्ये भारतीय पंतप्रधान मोदी, रशियाचे अध्यक्ष पुतिन आणि चीनचे अध्यक्ष शी जिनपिंग एकमेकांशी हस्तांदोलन करताना बोलत आहेत.
अनेक एक्स युजर्सनी हा फोटो अलिकडच्या एससीओ शिखर परिषदेतील असल्याचा दावा करत शेअर केला आहे.


Fact Check/Verification
व्हायरल झालेल्या फोटोची तपासणी करण्यासाठी, जो अलिकडेच झालेल्या एससीओ शिखर परिषदेतील तिन्ही नेत्यांच्या भेटीचा असल्याचा दावा केला जात आहे, रिव्हर्स इमेज सर्च वापरून, आम्हाला १ डिसेंबर २०१८ रोजी चिनी मीडिया आउटलेट सीजीटीएनच्या वेबसाइटवर प्रकाशित झालेला एक रिपोर्ट सापडला.

या रिपोर्टमध्ये व्हायरल झालेला फोटो देखील होता. अर्जेंटिनाची राजधानी ब्यूनस आयर्स येथे झालेल्या जी-२० शिखर परिषदेदरम्यान, चीनचे अध्यक्ष शी जिनपिंग, रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन आणि भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी या तिन्ही नेत्यांनी अनौपचारिक बैठक घेतली आणि तिन्ही देशांमधील संबंध मजबूत करण्यावर विचार केला, असे या रिपोर्टमध्ये म्हटले आहे.

याशिवाय, आम्हाला १ डिसेंबर २०१८ रोजी पंतप्रधान कार्यालयाच्या एक्स अकाउंटवरून अपलोड केलेले संबंधित फोटो देखील आढळले.

तपासादरम्यान, आम्ही अलिकडेच झालेल्या एससीओ शिखर परिषदेदरम्यान तिन्ही नेत्यांमधील भेटीचे फोटो देखील पाहिले. या दरम्यान, आम्हाला पंतप्रधान मोदींच्या एक्स अकाउंटवरून अपलोड केलेले फोटो आढळले.

याशिवाय, आम्हाला १ सप्टेंबर २०२५ रोजी रशियन परराष्ट्र मंत्रालयाच्या एक्स अकाउंटवरून अपलोड केलेला एक व्हिडिओ देखील सापडला, ज्यामध्ये तिन्ही नेत्यांच्या बैठकीचे दृश्य होते. हे दृश्य व्हायरल फोटोपेक्षा पूर्णपणे वेगळे होते.

Conclusion
आमच्या तपासात सापडलेल्या पुराव्यांवरून हे स्पष्ट होते की एससीओ शिखर परिषदेत मोदी, जिनपिंग आणि पुतिन यांच्या भेटीच्या दाव्यासह व्हायरल होणारा फोटो १ डिसेंबर २०१८ रोजी अर्जेंटिना येथे झालेल्या जी२० बैठकीचा आहे.
Our Sources
Article Published by CGTN on 1st Dec 2018
Images shared by PMO India on 1st Dec 2018