सोनिया गांधी आणि मनमोहन सिंग यांचा चिनी शिष्टमंडळाला भेटण्याचा १० वर्षे जुना व्हिडिओ चुकीच्या दाव्यासह व्हायरल

सोशल मीडियावर सोनिया गांधी आणि मनमोहन सिंग यांचा चिनी शिष्टमंडळाला भेटण्याचा एक व्हिडिओ व्हायरल होत आहे, ज्यामध्ये सोनिया गांधी एका शिष्टमंडळाचे नेतृत्व करणाऱ्या व्यक्तीशी हस्तांदोलन करताना दिसत आहेत. त्यांच्या शेजारी माजी पंतप्रधान मनमोहन सिंग देखील उपस्थित आहेत. प्रथम ती व्यक्ती गाडीतून खाली उतरते आणि सोनिया गांधींशी हस्तांदोलन करते, नंतर मनमोहन सिंग यांच्याशी. व्हिडिओमध्ये असा दावा केला जात आहे की त्यावेळी मनमोहन सिंग देशाचे पंतप्रधान होते, म्हणून त्यांनी प्रथम शिष्टमंडळाचे नेतृत्व करणाऱ्या व्यक्तीशी हस्तांदोलन करायला हवे होते, परंतु सोनिया गांधींनी त्यांच्या पदाचा आणि देशाच्या प्रतिष्ठेचा अपमान केला.

हा व्हिडिओ वेगवेगळ्या कॅप्शनसह शेअर केला जात आहे आणि काँग्रेस पक्ष आणि सोनिया गांधींना लक्ष्य केले जात आहे. पोस्टच्या कॅप्शनमध्ये असे लिहिले आहे की, “भारताच्या पंतप्रधानांचा यापेक्षा मोठा अपमान असू शकत नाही. हा व्हिडिओ पाहून डॉ. मनमोहन सिंग यांच्याबद्दल राग आणि सहानुभूती दोन्ही आहे. प्रथम सोनियाजी चिनी शिष्टमंडळाशी हस्तांदोलन करतात, नंतर डॉ. साहेबांची ओळख करून देतात की हे पंतप्रधान शपथ घेणार आहेत. हे भारतासाठी एक दुःखद दृश्य होते.” पोस्टचे संग्रह येथे पहा. अशा इतर पोस्ट येथे आणि येथे पहा.

Fact Check/Verification

व्हायरल व्हिडिओची चौकशी करण्यासाठी, न्यूजचेकरने गुगल लेन्सवर त्याच्या प्रमुख फ्रेम्स शोधल्या. या दरम्यान, आम्हाला १६ जून २०१५ रोजी काँग्रेसच्या एक्स हँडलने शेअर केलेल्या छायाचित्रांमध्ये व्हिडिओ फुटेज आढळले. येथे दिलेल्या माहितीनुसार, ‘चीनच्या संसदीय शिष्टमंडळाने काँग्रेस अध्यक्षा श्रीमती सोनिया गांधी आणि माजी पंतप्रधान डॉ. मनमोहन सिंग यांची भेट घेतली.’ यावरून हे स्पष्ट होते की त्यावेळी मनमोहन सिंग देशाचे पंतप्रधान नव्हते.

तपासादरम्यान, १६ जून २०१५ रोजी बिझनेस स्टँडर्डच्या वेबसाइटवर प्रकाशित झालेल्या एका बातमीत एएनआय या वृत्तसंस्थेचा हवाला देण्यात आला होता, ज्यामध्ये व्हायरल व्हिडिओ आहे. यात असे म्हटले आहे की चीनच्या नॅशनल पीपल्स काँग्रेसच्या स्थायी समितीचे अध्यक्ष झांग देजियांग यांनी मंगळवारी माजी पंतप्रधान मनमोहन सिंग आणि काँग्रेस अध्यक्षा सोनिया गांधी यांची भेट घेतली. ही बैठक काँग्रेस अध्यक्षा सोनिया गांधी यांच्या निवासस्थानी झाली. अहवालात असेही म्हटले आहे की यापूर्वी या चिनी शिष्टमंडळाने देशाचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांचीही भेट घेतली होती.

शोध घेतल्यावर, आम्हाला १६ जून २०१५ रोजी टाईम्स ऑफ इंडियाच्या वेबसाइटवर सोनिया गांधी आणि मनमोहन सिंग यांच्या चिनी शिष्टमंडळासोबत झालेल्या भेटीबद्दल प्रकाशित झालेला एक रिपोर्ट सापडला. व्हायरल झालेला व्हिडिओ यात देखील आहे. चीनच्या नॅशनल पीपल्स काँग्रेसच्या स्थायी समितीचे अध्यक्ष झांग देजियांग यांनी देशाचे माजी पंतप्रधान मनमोहन सिंग आणि काँग्रेस अध्यक्षा सोनिया गांधी यांची भेट घेतली.

हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की २६ मे २०१४ रोजी नरेंद्र मोदी यांनी पहिल्यांदाच देशाचे पंतप्रधान म्हणून शपथ घेतली. व्हायरल झालेला व्हिडिओ १६ जून २०१५ चा आहे, त्यामुळे हे स्पष्ट होते की त्यावेळी मनमोहन सिंग देशाचे पंतप्रधान नव्हते.

Conclusion

आमच्या तपासात असे स्पष्ट झाले की, देशाचे माजी पंतप्रधान मनमोहन सिंग आणि सोनिया गांधी यांना भेटणाऱ्या चिनी शिष्टमंडळाचा हा व्हिडिओ १० वर्षे जुना आहे. त्यावेळी देशाचे पंतप्रधान मनमोहन सिंग नव्हते, तर नरेंद्र मोदी होते. आता हा व्हिडिओ दिशाभूल करणाऱ्या दाव्यासह शेअर केला जात आहे.

Sources
Congress X Post on June 16, 2015
Report- TOI on June 16, 2015
Report- Business Standard on June 16, 2015