ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਲੀਕ ਹੋਣ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਫਰਜ਼ੀ ਲੈਟਰ ਵਾਇਰਲ

Claim

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰਕ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ 11 ਮਈ, 2025 ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਲੀਕ ਹੋਈ ਸੀ।

Fact

ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਹੇ ਲੈਟਰ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਪਾਇਆ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਗਲਤੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹੈਡਰ ਵਿੱਚ “Confidential” ਦੀ ਸਪੈਲਿੰਗ , ਵਿਸ਼ਾ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ “Northern Region” ਦੀ ਸਪੈਲਿੰਗ, ਪਹਿਲੇ ਪੈਰੇ ਦੀ ਚੌਥੀ ਲਾਈਨ “24:55” ਘੰਟੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ 00:55 ਲਿਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ 24:55 ਵੈਧ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇੱਕੋ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਰੁਟੀਨ ਦੀ ਸਪੈਲਿੰਗ, ਪਹਿਲੇ ਪੈਰੇ ਦੀ ਦੂਜੀ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ “ਉਦਯੋਗਿਕ” ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਈਮੇਲ ਡੋਮੇਨ @env.go.v.pk ਵੀ ਵੈਧ ਜਾਂ ਰਜਿਸਟਰਡ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਰਕਾਰੀ ਡੋਮੇਨ @gov.pk ਹੈ।

ਜਾਂਚ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਸਾਨੂੰ “ਰੇਡੀਓਲੌਜੀਕਲ ਸੇਫਟੀ ਬੁਲੇਟਿਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ” ਕੀ ਵਰਡ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਗੂਗਲ ‘ਤੇ ਸਰਚ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸਾਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਜਾਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੀ ਵੀ ਪ੍ਰੈਸ ਰਿਲੀਜ਼ ‘ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਲੀਕ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਾਂ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ।

ਵਾਇਰਲ ਲੈਟਰ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਰੇਡੀਓਲੌਜੀਕਲ ਸਿਕਿਓਰਿਟੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ (NRSD) ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਨਿਊਜ਼ਚੈਕਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਅਥਾਰਟੀ  (PNRA) ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

Also read: ਕੀ Bhagwant Mann ਨੇ ਨਵਜੋਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਦਾ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਸਵਾਗਤ?

ਵਾਇਰਲ ਲੈਟਰ ‘ਤੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ “ਮਲਿਕ ਅਸਦ ਰਫੀਕ, ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ NRSD” ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਦਸਤਖਤ ਹਨ। ਗੂਗਲ ਸਰਚ ਕਰਨ ‘ਤੇ, ਸਾਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ NRSD ਨਾਮਕ ਸੰਗਠਨ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਰਿਕਾਰਡ ਜਾਂ ਰਿਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ।

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਰੱਖਿਆ ਪੱਤਰਕਾਰ ਕਾਮਰਾਨ ਸਾਕੀ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਪੱਤਰ ਫਰਜ਼ੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ,“ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਗਈ ਭਾਸ਼ਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਬੁਲੇਟਿਨ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਸੀ (ਪਾਕ-ਈਪੀਏ) ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿਸਦੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਨਾਜ਼ੀਆ ਜ਼ੇਬ ਅਲੀ ਹੈ।”

ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਲੀਕ ਹੋਣ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਲੈਟਰ ਫਰਜ਼ੀ ਹੈ।

Our Sources
Conversation with Kamran Saqi, senior defence journalist based out of Pakistan
Analysis of letter