Authors
Seeking facts is Prathmesh’s priority before publishing any story. He has worked for India News, Apna Gujarat, and Opera News. Prathmesh is committed to fact-check all the misinformation he comes across.
Pankaj Menon is a fact-checker based out of Delhi who enjoys ‘digital sleuthing’ and calling out misinformation. He has completed his MA in International Relations from Madras University and has worked with organisations like NDTV, Times Now and Deccan Chronicle online in the past.
પિંક વોટ્સએપ અત્યારે સોશિયલ મીડિયા પર ચર્ચાનો વિષય બની ગયું છે. આ મેસેજ વોટ્સએપ દ્વારા વિવિધ ગ્રુપ્સ અને પર્સનલ ચેટ્સ પર ખુબજ ફેલાઈ રહ્યો છે. વાયરલ મેસેજમાં લખવામાં આવ્યું છે કે પિંક વોટ્સએપ એ વોટ્સએપનું નવું ફીચર છે અને અપડેટ મેળવવા માટે સંબંધિત લિંક પર ક્લિક કરો. ખાસ કરીને સોશિયલ મીડિયા પર એવી ચર્ચા ચાલી રહી છે કે આ મેસેજ એક કૌભાંડનો ભાગ છે.
વાયરલ મેસેજ શું છે?
વોટ્સએપના આ નવા ફીચર અંગેનો આ મેસેજ અમને વોટ્સએપ ગ્રુપ દ્વારા મળ્યો છે. “Whatsapp અદ્ભુત ફીચર્સ સાથે આવ્યું છે, તમારું whatsapp અપડેટ કરો” શીર્ષક હેઠળ આ મેસેજ ફેલાઈ રહ્યો છે.
ફેસબુક પર પણ સમાન વાયરલ મેસેજ જોવા મળ્યા .અહીંયા, મુંબઈ પોલીસની વાયરલ મેસેજ અંગે સાવચેત રહેવાની અપીલ કરતી ન્યુઝ પોસ્ટ શેર કરવામાં આવેલ છે.
શું છે સત્ય?
અમે WhatsAppના સત્તાવાર ટ્વિટર હેન્ડલ પર વાયરલ મેસેજ અંગે તપાસ કરી કે શું વોટ્સએપે પિંક વોટ્સએપ નામની કોઈ નવી સુવિધા શરૂ કરવામાં આવી છે? અહીંયા, પિંક વોટ્સએપ વિશે કોઈ જાહેરાત મળી નથી.
આ વાયરલ મેસેજ અંગે ગુગલ સર્ચ કરતા જાણવા મળ્યું કે પિંક વોટ્સએપ સંપૂર્ણપણે એક કૌભાંડ છે. જે અંગે માહિતી સૌપ્રથમ 17મી એપ્રિલ 2021ના રોજ સાયબર સુરક્ષા નિષ્ણાત રાજશેખર રાજહરિયા દ્વારા જાહેર કરવામાં આવી હતી. વોટ્સએપ પિંકના નામથી ફેલાવવામાં આવી રહ્યો છે એક વાયરસ છે, સાવચેત રહો. તેમણે આવી અપીલ પણ કરી હતી .
આ અંગે 16 જૂન, 2023ના રોજ મુંબઈ પોલીસની નોર્થ સાયબર પોલીસ ક્રાઈમ વિંગનું ટ્વીટ પણ જોવા મળે છે. જેમાં આ વાયરલ મેસેજ બાબતે સાવચેતી રાખવાની વિનંતી કરવામાં આવી હતી.
લોકોને સાવચેત કરવામાં આવ્યા હતા કે “જો તમે આવા મેસેજની લિંક પર ક્લિક કરો છો, તો તમારા ફોન સાથે ચેડા થઈ શકે છે અને તમારી સંપૂર્ણ માહિતી હેકર્સ દ્વારા કબજે થઈ શકે છે. તેથી સાવચેત રહો.” આ સાથે, અમને જાણવા મળ્યું છે કે વિવિધ રાજ્યોની પોલીસ એજન્સીઓએ પણ આ સંદર્ભમાં જાગૃતિ સંદેશા જાહેર કર્યા છે.
સાયબર નિષ્ણાતો શું માને છે?
અમે એ જાણવાનો પ્રયાસ કર્યો કે સાયબર એક્સપર્ટ્સ વાયરલ મેસેજ વિશે શું વિચારે છે.
આ વિશે માહિતી મેળવવા અમે ઈન્ટરનેટ ફ્રીડમ ફાઉન્ડેશનનો સંપર્ક કર્યો, જે ઈન્ટરનેટ દુરુપયોગ પર અવાજ ઉઠાવતી સંસ્થા છે. સંસ્થાના એસોસિયેટ લિટિગેશન કાઉન્સેલ રાધિકા રોયે અમને માહિતી આપી. “આવા કેસોમાં સ્કેમર્સની મોડસ ઓપરેન્ડી એ છે કે અજાણ્યા વપરાશકર્તાઓને તેઓ વિશ્વાસપાત્ર સ્ત્રોતથી સંબંધિત હોવાનું માનીને નકલી લિંક્સ ઍક્સેસ કરવા માટે લક્ષ્યાંકિત કરે છે. અભ્યાસ મુજબ, મોટાભાગના વરિષ્ઠ નાગરિકો અને કોલેજના વિદ્યાર્થીઓ કૌભાંડના મૂળમાં છે. જો કે, જે લોકો જીવનના નબળા તબક્કાઓ અનુભવી રહ્યા છે, જેમ કે નોકરીની શોધમાં અથવા તેમના અંગત જીવનમાં ઉથલપાથલનો અનુભવ કરી રહ્યા છે, તેઓ પણ કૌભાંડનો શિકાર થવાની શક્યતા વધુ છે.”
“આ કિસ્સામાં, સ્કેમર્સ વાસ્તવમાં માલવેરના વેશમાં લિંક્સ પ્રદાન કરે છે, લોકોને WhatsApp પર વધારાની સુવિધાઓ/લાભ મેળવવાના વિચાર સાથે આકર્ષિત કરે છે. એકવાર આ લિંક્સને ક્લિક કર્યા પછી, તે તમને એવી સાઇટ પર ફોરવર્ડ કરે છે જે WhatsAppની મૂળ વેબસાઇટ જેવી દેખાતી હોય તે રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે. પછી, ડાઉનલોડ લિંક બેંક વિગતો સહિતની વ્યક્તિગત માહિતીની ઍક્સેસ પ્રદાન કરે છે. તે ફોટા, સંપર્કો અને અન્ય ડેટાને પણ ઍક્સેસ કરી શકે છે.”
“આ પ્રકારની સ્કેમ્સથી તમારી જાતને બચાવવા માટે, અજાણ્યા નંબરો પરથી મોકલવામાં આવેલી લિંકને ઍક્સેસ અથવા ક્લિક ન કરવી અને હંમેશા Google Play Store અથવા Appleના એપ સ્ટોરમાંથી એપ્લિકેશન્સ ઇન્સ્ટોલ કરવી શ્રેષ્ઠ છે. વધુમાં, જો તમે પહેલાથી જ લિંક એક્સેસ કરી લીધી હોય અને તરત જ એપને અનઇન્સ્ટોલ કરી લો તો શું કરવું તે અંગે મુંબઈ પોલીસે એડવાઈઝરી પણ જારી કરી છે.
અમે સાયબર સિક્યુરિટી એક્સપર્ટ હિતેશ ધરમદાસાની સાથે પણ વાત કરી. તેણે અમને મહત્વપૂર્ણ માહિતી આપી કે તમામ વપરાશકર્તાઓને કેટલાક મુદ્દા ધ્યાનમાં રાખવા જોઈએ.
વોટ્સએપે કોઈ પિંક ફીચર લોન્ચ કર્યું નથી. આવી કોઈ એપ્લિકેશન ગૂગલ પ્લે સ્ટોર અથવા અન્ય કોઈ પ્લેટફોર્મ પર ઉપલબ્ધ નથી. આ એક પ્રકારનું કૌભાંડ છે. વાયરલ મેસેજ દ્વારા પ્રસારિત થતી લિંક માલવેર (વાયરસ) છે. વપરાશકર્તાઓને આકર્ષવા માટે આ લિંકને ફોરવર્ડ કરવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે અને આનાથી સાવધાન રહેવું જોઈએ. આવી લિંક દ્વારા કોમ્પ્યુટર કે મોબાઈલ પર ઉપલબ્ધ માહિતી હેક કરવામાં આવે છે.
“તમને મળેલા કોઈપણ સંદેશ પર વિશ્વાસ ન કરો સિવાય કે તે સત્તાવાર સ્ત્રોત, તમારા ઉપકરણ પર કંઈપણ ડાઉનલોડ કરતા પહેલા તે ચકાસો.” એકવાર તમને WhatsApp પિંક અથવા અન્ય કોઈ નામ હેઠળ મેસેજ અને લિંક મળી જાય પછી શું કરવું જોઈએ અને ધ્યાનમાં રાખવા માટે આ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ પગલાં છે.
1: જોખમ સમજો
સુરક્ષા માટેનું પ્રથમ પગલું એ છે કે WhatsAppનો ઉપયોગ કરતી વખતે સાવચેત અને સાવધ રહેવું. કોઈપણ સંદેશાઓથી સાવચેત રહો, ખાસ કરીને લિંક્સ, જે તમારી એપ્લિકેશનનો રંગ બદલવાનું કે અન્ય ફીચર આપે છે. યાદ રાખો, અપડેટ્સ અથવા કસ્ટમાઇઝેશન સામાન્ય રીતે સત્તાવાર એપ સ્ટોર્સ અથવા ચકાસાયેલ સ્રોતો દ્વારા ઉપલબ્ધ હોય છે.
2: શંકાસ્પદ લિંક્સ પર ક્લિક કરવાનું ટાળો
WhatsApp પિંક કૌભાંડનો ભોગ બનવાથી પોતાને બચાવવા માટે, કોઈપણ શંકાસ્પદ લિંક પર ક્લિક કરવાનું ટાળો, પછી ભલે તે જાણીતી હોય કે અજાણ્યા સ્ત્રોતોમાંથી. આ લિંક્સમાં માલવેર અથવા દૂષિત કોડ હોઈ શકે છે જે તમારા ઉપકરણ અને વ્યક્તિગત માહિતી સાથે ચેડા કરી શકે છે.
3: સંદેશની અધિકૃતતા ચકાસો
જો તમને વ્હોટ્સએપ પિંક ફીચર વિશે કોઈ મેસેજ મળે છે, તો કોઈ પણ પગલાં લેતા પહેલા તેની અધિકૃતતા ચકાસવી મહત્વપૂર્ણ છે. વૉટ્સએપની અધિકૃત વેબસાઇટ અથવા વિશ્વસનીય સમાચાર આઉટલેટ્સ સાથે માહિતીની ક્રોસ-ચેક કરો. જો તમને દાવાના સમર્થન માટે કોઈ કાયદેસર પુરાવા ન મળે, તો સંદેશને અવગણવો શ્રેષ્ઠ છે.
4: અન્યને કહો
WhatsApp પિંક જેવા સ્કેમ સામે લડવાની સૌથી અસરકારક રીત તમારા મિત્રો, કુટુંબીજનો અને સંપર્કોમાં જાગૃતિ લાવવી છે. સોશિયલ મીડિયા, ઈમેલ અથવા લાઈવ ચેટ જેવી વિશ્વસનીય સંચાર ચેનલો દ્વારા કૌભાંડની માહિતી શેર કરો. અન્ય લોકોને સાવચેત રહેવા પ્રોત્સાહિત કરો અને શંકાસ્પદ લિંક્સ પર ક્લિક કરવાનું ટાળો.
5: જાણ કરો અને અવરોધિત કરો
જો તમને WhatsApp પિંક સ્કેમ અથવા તેનાથી સંબંધિત સંદેશાઓ જોવા મળે, તો આ સમસ્યાની જાણ WhatsAppને કરો. વધુમાં, વધુ સંપર્ક અથવા સંભવિત કૌભાંડના પ્રયાસોને ટાળવા માટે આવા સંદેશાઓ મોકલનારને અવરોધિત કરો.
કોઈપણ શંકાસ્પદ, વાયરલ ખબર ચકાસવા અથવા કોઈ અન્ય સૂચન માટે મેઈલ કરો checkthis@newschecker.in અથવા વોટ્સએપ કરો 9999499044
Authors
Seeking facts is Prathmesh’s priority before publishing any story. He has worked for India News, Apna Gujarat, and Opera News. Prathmesh is committed to fact-check all the misinformation he comes across.
Pankaj Menon is a fact-checker based out of Delhi who enjoys ‘digital sleuthing’ and calling out misinformation. He has completed his MA in International Relations from Madras University and has worked with organisations like NDTV, Times Now and Deccan Chronicle online in the past.
