इस्रायलवर इराणने केलेल्या हल्ल्याचा असे सांगत इराकमधील जुना व्हिडिओ व्हायरल

सोशल मीडियावर बॉम्बस्फोटाचा एक व्हिडिओ शेअर केला जात आहे आणि तो इस्रायलवर इराणने केलेल्या हल्ल्यातील एक दृश्य असल्याचा दावा केला जात आहे.

तथापि, आमच्या तपासात आम्हाला आढळले की हा व्हिडिओ अलिकडचा नाही तर मार्च २००३ मध्ये अमेरिका आणि त्यांच्या सहयोगी सैन्याने इराकवर हल्ला केल्याचा आहे.

हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की इस्रायल आणि इराणमधील संघर्ष गेल्या पाच दिवसांपासून सुरू आहे. १३ जून रोजी इस्रायलने इराणविरुद्ध “ऑपरेशन रायझिंग लायन” सुरू केले आणि सुमारे २०० लढाऊ विमानांनी हल्ला केला. त्याच वेळी, यानंतर, इराणनेही प्रत्युत्तर दिले आणि तेल अवीवच्या अनेक भागांना लक्ष्य केले. इस्रायलने केलेल्या हल्ल्यात अनेक इराणी अणुशास्त्रज्ञ आणि लष्करी कमांडर मारले गेले आहेत.

व्हायरल व्हिडिओ सुमारे १ मिनिट १८ सेकंदांचा आहे, ज्यामध्ये रात्रीच्या वेळी मोठ्या भागात जोरदार बॉम्बस्फोट होताना दिसत आहे. या दरम्यान, अनेक इमारतींना आग लागली आहे आणि अनेक इमारती कोसळताना देखील दिसत आहेत.

हा व्हिडिओ सोशल मीडियावर व्हायरल कॅप्शनसह शेअर करण्यात आला आहे, ज्यामध्ये लिहिले आहे की, “इराणने इस्रायलवर आतापर्यंतचा सर्वात मोठा हल्ला केला आहे, ज्याने संपूर्ण प्रदेश हादरवून टाकला आहे. इराणने आपला वेग वाढवला आहे आणि इस्रायलला पुढे जाण्यासाठी संघर्ष करावा लागत आहे. पण ते आव्हान स्वीकारतील की तडजोड करण्यास भाग पाडले जातील?”

Fact Check/Verification

इस्रायलवर इराणने हल्ला केल्याच्या दाव्यासह शेअर केलेल्या या व्हिडिओच्या प्रमुख किफ्रेम्सवर रिव्हर्स इमेज सर्च केल्यावर, आम्हाला ११ ऑक्टोबर २०२२ रोजी एका तुर्की वृत्तसंस्थेच्या वेबसाइटवर प्रकाशित झालेला एक रिपोर्ट सापडला. ज्यामध्ये व्हायरल व्हिडिओ देखील होता. हा व्हिडिओ २००३ मध्ये अमेरिका आणि त्याच्या सहयोगी सैन्याने इराकवर केलेल्या हल्ल्यांचा असल्याचे म्हटले जात आहे.

यानंतर, आम्ही मार्च २००३ मध्ये इराकवरील अमेरिकेच्या हल्ल्याशी संबंधित अनेक इतर रिपोर्ट शोधले. या दरम्यान, आम्हाला २१ मार्च २०२३ रोजी ब्रिटिश न्यूज आउटलेट ITN च्या आर्काइव्ह YouTube खात्यावरून अपलोड केलेला एक व्हिडिओ सापडला. ज्यामध्ये २१ मार्च २००३ रोजी इराकची राजधानी बगदादच्या सरकारी जिल्ह्यावर डागण्यात आलेल्या क्षेपणास्त्रांचे दृश्य दाखवण्यात आले होते आणि ITN चे जॉन इरविन यांनी बगदादमधून ही घटना नोंदवली होती.

या व्हिडिओ रिपोर्टमध्येही, बगदादमधील झकुरा कैसलवरील आणि त्याच्या आसपासच्या ठिकाणी झालेल्या हल्ल्याची अनेक दृश्ये आपल्याला पाहायला मिळाली, जी व्हायरल व्हिडिओमध्ये देखील आहेत.

याशिवाय, आम्हाला २० मार्च २०१८ रोजी द अटलांटिकच्या वेबसाइटवर प्रकाशित झालेला एक रिपोर्ट सापडला, जो २००३ मध्ये बगदादमध्ये झालेल्या हल्ल्याशी संबंधित होता. यात व्हायरल व्हिडिओमधील दृश्यांशी संबंधित एक चित्र देखील आहे.

फोटोसोबतच्या कॅप्शनमध्ये असे म्हटले होते की २१ मार्च २००३ रोजी बगदादवर अमेरिकेच्या नेतृत्वाखालील हवाई हल्ला करण्यात आला, ज्यामध्ये अनेक सरकारी इमारतींचे नुकसान झाले. त्यापैकी एक तत्कालीन राष्ट्राध्यक्ष सद्दाम हुसेन यांचा राजवाडा होता.

हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की २० मार्च २००३ रोजी अमेरिका आणि त्याच्या सहयोगी सैन्याने इराककडे मोठ्या प्रमाणात विनाशकारी शस्त्रे असल्याचे कारण देत इराकवर हल्ला केला. हा हल्ला अमेरिकेच्या नेतृत्वाखालील सैन्याने केला होता, ज्यामध्ये ब्रिटन, ऑस्ट्रेलिया आणि पोलंड देखील होते. मे २००३ पर्यंत इराकी सैन्याचा पराभव झाला आणि सद्दाम हुसेन यांना सत्तेवरून काढून टाकण्यात आले. सद्दामच्या मृत्युनंतर इराकमध्ये गृहयुद्ध सुरू झाले. त्यानंतर, २०११ मध्ये अमेरिकन सैन्य इराकमधून परतले.

Conclusion

आमच्या तपासात सापडलेल्या पुराव्यांवरून हे स्पष्ट होते की इराणने इस्रायलवर केलेल्या हल्ल्याचा असे सांगत व्हायरल होणारा व्हिडिओ प्रत्यक्षात २००३ मध्ये इराकवर झालेल्या हल्ल्याचा आहे.

Our Sources
Report Published by ODAtv on 11th october 2022
Video Published by ITV Youtube account on 21st March 2023
Article Published by The atlantic on 20th March 2018