के.बी. हेडगेवार आणि बी.आर. आंबेडकर मोटारसायकलवरून जात असल्याचा व्हायरल फोटो AI जनरेटेड आहे

सोशल मीडियावर व्हायरल झालेल्या एका पोस्टमध्ये दावा केला आहे की राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे (आरएसएस) संस्थापक के.बी. हेडगेवार हे डॉ. बी.आर. आंबेडकर यांच्यासोबत मोटारसायकलवरून जात आहेत.

काही युजर्सनी या पोस्टमध्ये छायाचित्रकार क्रिस्टोफर जेमिनी यांना या फोटोचे श्रेय दिले आहे आणि हा एक दुर्मिळ आणि खास फोटो असल्याचे सूचित केले आहे.

दाव्यांचे संग्रहण येथे आणि येथे पाहता येईल.

न्यूजचेकरला आमची व्हाट्सअप टिपलाइन (91-9999499044) वर समान दावा प्राप्त झाला असून सत्यता तपासण्याची विनंती करण्यात आली आहे.

“भारतरत्न पूज्य डॉ. बाबा साहेब भीमराव रामजी आंबेडकर आणि राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे (आरएसएस) संस्थापक पूज्य डॉ. केशवराव बळीराम हेडगेवार जी एकाच मोटरसायकलवरून….एक दुर्मिळ चित्र….आजच्या काळात या चित्राचे विशेष महत्त्व आहे. राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाबद्दल (आरएसएस) अनेक गैरसमज निर्माण झाले आहेत, तर या चित्रावरून हे स्पष्ट होते की दोन्ही महापुरुषांना हिंदू समाजाची काळजी होती.” (भाषांतरित) असे व्हायरल फोटोच्या कॅप्शनसोबत म्हटले आहे.

Fact Check/ Verification

या फोटोचे बारकाईनेबारकाईने निरीक्षण केल्यास एआय जनरेशन किंवा डिजिटल छेडछाडीची विशिष्ट लक्षणे दिसून येतात – अस्पष्ट किंवा अपूर्ण चेहरे, डाग पडलेले स्पॉट आणि अनैसर्गिक शरीरयष्टी. बाईकवरील दोघे पुरुष असामान्यपणे कडक दिसत आहेत, त्यांच्या पार्श्वभूमीशी जुळणारी प्रकाशयोजना नाही, ज्यामुळे आम्हाला संशय आला की हा फोटो खरा नाही.

हा फोटो खरा आहे का हे तपासण्यासाठी, आम्ही त्यावर रिव्हर्स इमेज सर्च केला, पण तो फोटो कोणत्याही विश्वसनीय बातम्यांच्या संग्रहात, इतिहासाच्या पुस्तकांमध्ये किंवा डॉ. आंबेडकर किंवा हेडगेवार यांच्याशी संबंधित अधिकृत संग्रहात आढळला नाही. त्याऐवजी, तो फक्त सोशल मीडिया पोस्ट आणि ऑनलाइन फोरमवर अशाच प्रकारच्या व्हायरल कॅप्शनसह आढळला, कोणताही विश्वासार्ह स्रोत आम्हाला मिळाला नाही.

अशाच एका पोस्टच्या Comment सेक्शन मध्ये आम्हाला हा फोटो बनावट आणि AI जनरेटेड असल्याची कारणे देणारी एक पोस्ट आढळली.

जर हा खरा ऐतिहासिक फोटो असता, तर तो जवळजवळ निश्चितच संग्रहालय संग्रह, चरित्र किंवा राष्ट्रीय अभिलेखागाराचा भाग असता. अशा स्रोतांमधून त्याची पूर्णपणे अनुपस्थिती हे स्पष्टपणे सूचित करते की ही प्रतिमा खरी नाही.

आम्ही “क्रिस्टोफर जेमिनी” हे नाव शोधले पण ऐतिहासिक अभिलेखागारांमध्ये किंवा विश्वासार्ह स्त्रोतांमध्ये अशा कोणत्याही छायाचित्रकाराची नोंद आढळली नाही. हे नाव फक्त या व्हायरल प्रतिमेसोबत दिसते, ज्याची कोणतीही पार्श्वभूमी, पोर्टफोलिओ किंवा इतर माहिती भारतीय इतिहासाशी संबंधित असल्याचे कोणतेही पुरावे आढळले नाहीत.

व्हायरल झालेल्या फोटोमध्ये ‘७८७८७६५५’ नोंदणी क्रमांक असलेली एक बाईक आहे, त्याबद्दल आम्हाला संशय आला. भारतीय स्वातंत्र्यापूर्वी वाहन नोंदणी क्रमांक प्रांतीय कोडवर आधारित अल्फान्यूमेरिक फॉरमॅटचे होते, जसे की मुंबईसाठी ‘B XXXX’ किंवा म्हैसूरसाठी ‘MYS XXXX’. ब्रिटिश राजवटीत ‘७८७८७६५५’ सारखा ८-अंकी क्रमांक नोंदणी प्रणालीचा भाग असल्याचे आम्हाला आढळले नाही.

दरम्यान आम्ही व्हायरल फोटो wasitai या AI इमेज डिटेक्शन टूलवर चालवून पाहिला असता, टूलने “हा फोटो आणि त्यातील भाग AI जनरेटेड असल्याची” खात्री दिली.

cantilux.com या AI इमेज डिटेक्शन टूलवरही आम्ही व्हायरल फोटो तपासून पाहिला असता हा फोटो AI जनरेटेड असण्याची शक्यता ५१ टक्के असल्याची माहिती मिळाली.

Conclusion

आमच्या तपासात के.बी. हेडगेवार आणि बी.आर. आंबेडकर मोटारसायकलवर असल्याचे दाखवणारा व्हायरल फोटो बनावट आणि AI जनरेटेड आहे असे आढळले.

Our Sources
Google Search
Self Analysis
National Archives
Article published by Fuwong on November 21, 2015
Was It AI
Cantilux