पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यात मारले गेलेल्या लोकांची असे सांगत व्हायरल यादी खोटी आहे

पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यानंतर, सोशल मीडियावर एक पोस्ट व्हायरल होत आहे, जी या दाव्यासह शेअर केली जात आहे की ही २६ मृतांची खरी यादी आहे आणि त्यापैकी १५ मुस्लिम आहेत.

तथापि, आमच्या तपासणीत आम्हाला आढळले की व्हायरल पोस्टमध्ये समाविष्ट केलेली यादी बनावट आहे. पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यात २६ जणांचा मृत्यू झाला होता पण व्हायरल पोस्टमध्ये नमूद केलेली नावे मृतांच्या प्रत्यक्ष यादीशी जुळत नाहीत.

मंगळवारी जम्मू-काश्मीरमधील पहलगाममधील बारसन भागात सशस्त्र दहशतवाद्यांनी पर्यटकांवर हल्ला केला. या हल्ल्यात सुमारे २६ जणांचा मृत्यू झाला. पहलगाम हल्ल्यानंतर, भारताने पाकिस्तानसोबतचा १९६० चा सिंधू पाणी करार तात्काळ प्रभावाने स्थगित करण्याचा, अटारी एकात्मिक तपासणी नाका तात्काळ प्रभावाने बंद करण्याचा आणि पाकिस्तानी नागरिकांसाठी सार्क व्हिसा सूट योजना स्थगित करण्याचा निर्णय घेतला आहे.

व्हायरल पोस्टमध्ये लिहिले आहे की, “पहलगाम येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यात जीव गमावलेल्यांची संपूर्ण यादी, जी इंडिया टीव्ही न्यूजवर प्रसिद्ध झाली आहे: 1. मोहम्मद आसिफ– उत्तर प्रदेश 2. अनीस कुरेशी– उत्तर प्रदेश 3. फैसल खान– दिल्ली 4. सलीम बैग– राजस्थान 5. अनिल रॉय– बिहार 6. रमेश यादव– उत्तर प्रदेश 7. प्रदीप मिश्रा– उत्तर प्रदेश 8. आरिफ कुरेशी– उत्तर प्रदेश 9. प्रविण ठाकूर– हरियाणा 10. जमील अहमद– पंजाब 11. सुरेश कुमार– दिल्ली 12. मोहसिन शेख– महाराष्ट्र 13. अफजल अन्सारी– बिहार 14. मंजू शर्मा– राजस्थान 15. दीपक वर्मा– उत्तर प्रदेश 16. नाझिम खान– उत्तर प्रदेश 17. सुनील गुप्ता– बिहार 18. अस्लम मिर्झा– गुजरात 19. राकेश यादव– मध्यप्रदेश 20. शरीफ शेख– महाराष्ट्र 21. शाहीद हुसैन– दिल्ली 22. रियाज अहमद– जम्मू 23. मीनाक्षी त्रिपाठी– उत्तर प्रदेश 24. सलीम खान– उत्तर प्रदेश 25. नीरज वर्मा– हरियाणा 26. इर्शाद खान– दिल्ली या २६ मृतांपैकी १५ जणांची नावे मुस्लिम आहेत. त्यामुळे जे लोक, विशेषतः काही मीडिया चॅनेल्स, म्हणत आहेत की “हल्लेखोरांनी आधी नावे विचारून नंतर हत्या केली”, हा दावा साफ खोटा ठरतो.”

पुढे लिहिले आहे की, “सरकारने या प्रकाराची दखल घ्यावी आणि फेक न्यूज पसरवणाऱ्या अशा “गोडी मिडिया” चॅनेल्सवर तातडीने कारवाई करावी. ही मिडिया जातीय तेढ आणि दंगली पसरवण्यासाठी प्रभावी माध्यम बनत चालली आहे.”

अशा दाव्यांचे स्क्रिनशॉट खाली पाहता येतील.

न्यूजचेकरला आमची व्हाट्सअप टीपलाइन (9999499044) वर समान दावा प्राप्त झाला असून सत्यता तपासण्याची विनंती करण्यात आली आहे.

Fact Check/Verification

पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यात मृत्युमुखी पडलेल्या लोकांच्या प्रत्यक्ष यादीच्या व्हायरल दाव्याची चौकशी करण्यासाठी, आम्ही प्रथम प्रशासनाने जाहीर केलेल्या यादीकडे पाहिले. आम्हाला या यादीतही २६ नावे आढळली, परंतु त्यातील मृतांची नावे व्हायरल यादीशी जुळली नाहीत.

उदाहरणार्थ, व्हायरल यादीमध्ये उत्तर प्रदेशातील मृतांची संख्या ७ असल्याचे म्हटले आहे, तर प्रत्यक्ष यादी आणि मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, मृतांपैकी फक्त एक शुभम द्विवेदी हा उत्तर प्रदेशचा रहिवासी होता. त्याचप्रमाणे, व्हायरल यादीमध्ये मृतांपैकी तीन जण बिहारचे असल्याचे नमूद केले आहे, तर प्रत्यक्षात या दहशतवादी हल्ल्यात फक्त बिहारमधील मनीष रंजनचा मृत्यू झाला.

त्याचप्रमाणे, व्हायरल यादीमध्ये मृतांपैकी १५ मुस्लिम असल्याचा दावा करण्यात आला होता, तर प्रत्यक्ष यादी आणि सत्यापित मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, जम्मू आणि काश्मीरमधील पहलगाम येथील पोनी ड्रायव्हर सय्यद हैदर शाह हा फक्त एक मुस्लिम या हल्ल्यात मारला गेला. लोकांना वाचवताना सय्यद हैदर शाह दहशतवाद्यांच्या क्रूरतेचा बळी ठरले.

याशिवाय, २४ एप्रिल रोजी हिंदुस्तान टाईम्सने प्रकाशित केलेल्या बातमीत पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यातील बळींबद्दलचा सविस्तर अहवाल आम्हाला सापडला. या अहवालातील मृतांची नावे आणि प्रत्यक्ष यादीतील मृतांची नावे पूर्णपणे जुळतात.

Conclusion

आमच्या तपासात सापडलेल्या पुराव्यांवरून हे स्पष्ट होते की पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यात मृत्युमुखी पडलेल्या लोकांची खरी यादी म्हणून व्हायरल होणारी यादी पूर्णपणे बनावट आहे.

Our Sources
Full List of Deceased Persons released by authority
Report by Hindustan Times on 24th April 2025