Authors
Vasudha noticed the growing problem of mis/disinformation online after studying New Media at ACJ in Chennai and became interested in separating facts from fiction. She is interested in learning how global issues affect individuals on a micro level. Before joining Newschecker’s English team, she was working with Latestly.
Since 2011, JP has been a media professional working as a reporter, editor, researcher and mass presenter. His mission to save society from the ill effects of disinformation led him to become a fact-checker. He has an MA in Political Science and Mass Communication.
Claim
लष्करातील शहीदाचा मुलगा भावनिक गाणे सादर करताना.
Fact
व्हिडिओमध्ये दिसणारा मुलगा पाकिस्तानमधील एका गायकाचा मुलगा आहे.
लष्करी शहीदाचा मुलगा भावनिक गाणे सादर करताना असे सांगत एक व्हिडीओ मोठ्याप्रमाणात शेयर केला जात आहे. त्या व्हिडिओसोबत असणारी कॅप्शन सांगते की, “फक्त शांत एकट्या मध्ये ऐका, खूप हृदयस्पर्शी….. हा मुलगा एका लष्करी अधिकाऱ्याचा मुलगा आहे, ज्याचे वडील दहशतवाद्यांविरुद्धच्या कारवाईत मारले गेले. ही बातमी कळताच त्याच्या आईचाही त्या धक्यानी मृत्यू झाला. हा मुलगा बोर्डिंग आर्मी पब्लिक स्कूलमध्ये शिकत आहे. गाताना तो अश्रूंचा सामना कसा करतो ते पहा. खूप हृदयस्पर्शी”
न्यूजचेकरला आमच्या WhatsApp टीपलाइन (+91 9999499044) वर अनेक युजर्सद्वारे समान दावा प्राप्त झाला असून त्याची सत्यता तपासण्याची विनंती करण्यात आली आहे.
Fact Check/ Verification
आमच्या लक्षात आले की हाच दावा यापूर्वी सप्टेंबर 2017 मध्ये Facebook वर समोर आला होता आणि तो अलीकडेच सोशल मीडियावर पुनरुज्जीवित झाला आहे. 2017 मधील अशा पोस्ट येथे, येथे आणि येथे पाहिल्या जाऊ शकतात.
व्हायरल फुटेजच्या मुख्य फ्रेम्सवर यांडेक्स रिव्हर्स इमेज शोधामुळे आम्हाला 19 डिसेंबर 2015 रोजी पाकिस्तान आधारित दुनिया न्यूजच्या YouTube व्हिडिओकडे नेले. व्हायरल फुटेजची दीर्घ आवृत्ती घेऊन, त्यात म्हटले आहे “बाबा मेरे प्यारे बाबा – APS शहिदांना श्रद्धांजली…”
आम्हाला डिसेंबर 2015 मध्ये पाकिस्तान आधारित YouTube चॅनेल @sibteintv वर शेअर केलेला व्हिडिओ देखील सापडला. त्यात व्हायरल फुटेजमधील मुलाची ओळख “गुलाम मुर्तझा” म्हणून करण्यात आली आहे.
एक सुगावा घेऊन, आम्ही Google वर “गुलाम मुर्तझा,” “पाकिस्तान” आणि “चाइल्ड सिंगर” हे कीवर्ड पाहिले ज्यामुळे आम्हाला त्याच्या फेसबुक प्रोफाइलवर नेले. गुलाम-ए-मुर्तझा यांच्या प्रोफाइलवर जाताना, आम्हाला सप्टेंबर 2017 मधील एक पोस्ट आढळली ज्यात स्पष्ट केले आहे की, “माझे वडील जिवंत आहेत ते एक महान गायक आहेत. आणि नदीम अब्बास यांचा मुलगा असल्याचा मला अभिमान आहे. माझे वडील आर्मी ऑफिसर नाहीत पण माझ्यासाठी आर्मी पर्सनपेक्षा कमी नाहीत.”
2017 मधील अशा दाव्याची स्क्रीनग्राब घेऊन मुर्तझाने आणखी एक पोस्ट केली असून, पुढे सांगितले की व्हिडिओमध्ये तो “वडील आणि आजोबा मास्टर शहजाद अख्तर यांच्यासोबत स्टेजवर परफॉर्म करताना दिसत आहे.”
यानंतर, आम्ही नदीम अब्बासचे फेसबुक प्रोफाईल पाहिले आणि तो पाकिस्तान-आधारित गायक आणि संगीतकार असल्याचे आढळले. “पाकिस्तानी जानबाज म्हणून ओळखले जाते. गायक गिटारवादक, पियानोवादक, गीतकार आणि संगीतकार,” त्याच्या प्रोफाइल परिचयात आढळले.
आम्हाला आढळले आहे की अब्बास यांनी डिसेंबर 2015 मध्ये त्याच्या प्रोफाइलवर @Spiritual.Warrior514 या फेसबुक युजरने पोस्ट केलेल्या व्हायरल फुटेजची एक मोठी आवृत्ती शेअर केली होती. “माझा मुलगा गुलाम-ए-मुर्तझा आणि माझे अभिमानी फादर मास्टर शहजाद अख्तर यांनी उत्कृष्ट कामगिरी केली. शहजादा” त्याने व्हिडिओ शेअर करताना सांगितले आहे.
हे गाणे @NadeemAbbasOfficial च्या साउंडक्लाउड अकाउंटवर देखील अपलोड करण्यात आले आहे. “बाबा मेरे प्यारे बाबा – गुलाम ए मुर्तझा [नदीम अब्बासचा मुलगा] द्वारे एपीएस पेशावरच्या विद्यार्थ्यांना श्रद्धांजली,” असे त्याच्या मथळ्यात म्हटले आहे. हे गाणे “नदीम अब्बास यांनी लिहिले आणि संगीतबद्ध केले” असेही जोडले आहे.
अब्बासच्या यूट्यूब चॅनेलनेही मुर्तझा आणि स्वतःची या आणि या सारखी अनेक गाणी देखील अपलोड केली आहेत.
Conclusion
त्यामुळे एका शहीद जवानाच्या मुलाचे भावनिक गाणे दाखविल्याचा दावा करणारी व्हायरल पोस्ट खोटी आहे. हे आमच्या तपासात स्पष्ट झाले आहे.
Result: False
Sources
YouTube Video By @sibteintv, Dated December 19, 2015
Facebook Post By Nadeem Abbas, Dated December 17, 2015
Facebook Post By Ghulam-e-Murtaza, Dated September 21, 2017
(हे आर्टिकल न्यूजचेकर इंग्रजीसाठी सर्वप्रथम वसुधा बेरी यांनी केले असून ते इथे वाचता येईल.)
कोणत्याही संशयास्पद बातम्यांवरील तपास, दुरुस्ती किंवा इतर सूचनांसाठी, आम्हाला व्हाट्सएप करा: 9999499044 किंवा ईमेल करा: checkthis@newschecker.in. फॅक्टचेक्स आणि ताज्या अपडेटसाठी आमच्या WhatsApp चॅनेलला फॉलो करा
Authors
Vasudha noticed the growing problem of mis/disinformation online after studying New Media at ACJ in Chennai and became interested in separating facts from fiction. She is interested in learning how global issues affect individuals on a micro level. Before joining Newschecker’s English team, she was working with Latestly.
Since 2011, JP has been a media professional working as a reporter, editor, researcher and mass presenter. His mission to save society from the ill effects of disinformation led him to become a fact-checker. He has an MA in Political Science and Mass Communication.
