Authors
Seeking facts is Prathmesh’s priority before publishing any story. He has worked for India News, Apna Gujarat, and Opera News. Prathmesh is committed to fact-check all the misinformation he comes across.
Pankaj Menon is a fact-checker based out of Delhi who enjoys ‘digital sleuthing’ and calling out misinformation. He has completed his MA in International Relations from Madras University and has worked with organisations like NDTV, Times Now and Deccan Chronicle online in the past.
Claim : અમિત શાહે પીએમ મોદીની ડિગ્રીઓને નકલી ગણાવી
Fact : અમારી તપાસમાં અમને જાણવા મળ્યું કે વાયરલ વીડિયો એડિટ કરવામાં આવ્યો છે.
દેશના ગૃહમંત્રી અમિત શાહનો એક વીડિયો સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થઈ રહ્યો છે, જેમાં તેઓ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની ડિગ્રીઓને નકલી હોવાનું કહેતા જોવા મળી રહ્યા છે. જો કે અમારી તપાસમાં અમને જાણવા મળ્યું કે વાયરલ વીડિયો એડિટ કરવામાં આવ્યો છે. વાસ્તવિક વીડિયોમાં તેણે વડાપ્રધાન મોદીની ડિગ્રીને નકલી કહેવા બદલ દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલ પર પ્રહારો કર્યા હતા. આ દરમિયાન તેમણે મીડિયા સામે વડાપ્રધાન મોદીની ડિગ્રીઓ પણ બતાવી હતી.
વાયરલ વીડિયો 10 સેકન્ડનો છે, જેમાં અમિત શાહ પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં કહેતા જોવા મળે છે કે “વડાપ્રધાનની જે ડિગ્રી છે તે નકલી છે, સાચી નથી”. વીડિયો “અમિત શાહે આખરે સત્ય કહ્યું છે” ટાઇટલ સાથે શેર કરવામાં આવેલ છે. અમને આ વિડિયો અમારા WhatsApp ટિપલાઇન નંબર (+91 99994 99044) પર પણ મળ્યો છે.
Fact Check / Verification
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની ડિગ્રીઓને નકલી હોવાનું કહેતા અમિત શાહના વિડીયોને સંબંધિત કીવર્ડ્સ સર્ચ કરતા અમને ભારતીય જનતા પાર્ટીના અધિકૃત YouTube એકાઉન્ટ પર 9 મે 2016ના પોસ્ટ થયેલો લાઇવ વિડિયો જોવા મળ્યો.
આ વીડિયોમાં દેશના તત્કાલિન નાણામંત્રી અને ભાજપના દિવંગત નેતા અરુણ જેટલી અને ભાજપના તત્કાલીન રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ અમિત શાહ પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરતા જોવા મળે છે. આ પ્રેસ કોન્ફરન્સ દરમિયાન તેમણે વડાપ્રધાન મોદીની ડિગ્રીને લઈને સવાલો ઉઠાવ્યા હતા. લગભગ 14 મિનિટ લાંબી આ પ્રેસ કોન્ફરન્સનો સંપૂર્ણ વિડિયો સાંભળ્યા પછી, અમને જાણવા મળ્યું કે જે ભાગ વાયરલ થઈ રહ્યો છે તે શરૂઆતમાં લગભગ 1 મિનિટ 36 સેકન્ડમાં હાજર છે.
જ્યારે લાંબા વીડિયોમાં અમિત શાહ શરૂઆતમાં કહેતા જોવા મળે છે કે, “આ ખૂબ જ દુર્ભાગ્યપૂર્ણ છે કે આજે વડાપ્રધાનની શૈક્ષણિક યોગ્યતા માટે આવી પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરવી પડી છે. છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી શ્રી અરવિંદ કેજરીવાલે સોશિયલ મીડિયા પર મીડિયામાં અને માહિતી કમિશનર અને વડાપ્રધાનને પત્રો લખીને વારંવાર જૂઠાણાને સાચા સાબિત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. સમગ્ર દેશના લોકોમાં ગેરસમજ ફેલાવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. વડા પ્રધાનની ડિગ્રી નકલી છે, સાચી નથી.”
આગળ અમિત શાહ કહે છે કે “જ્યારે વાસ્તવિકતા આનાથી ઘણી દૂર છે. આજે આ પ્રેસ કોન્ફરન્સ દ્વારા હું બીએ અને એમએની ડીગ્રીઓ તમારા બધાની સામે જાહેર કરવા માંગુ છું. આ પછી અમિત શાહ અને અરુણ જેટલીએ પણ વડાપ્રધાન મોદીની બંને ડિગ્રી બતાવી. અમિત શાહે આ દરમિયાન એમ પણ કહ્યું કે વડાપ્રધાન મોદીએ દિલ્હી યુનિવર્સિટીમાંથી બીએ અને ગુજરાત યુનિવર્સિટીમાંથી એમએની ડિગ્રી મેળવી છે.
તપાસ દરમિયાન, અમને અમિત શાહના અધિકૃત ફેસબુક એકાઉન્ટ પર અપલોડ કરાયેલ પ્રેસ કોન્ફરન્સનો આ વીડિયો પણ મળ્યો જે 9 મે 2016ના પોસ્ટ કરવામાં આવ્યો હતો.
આ સમયગાળા દરમિયાન, અમને મે 2016 માં પ્રકાશિત કેટલાક સમાચાર અહેવાલો પણ જોવા મળ્યાં છે, જેમાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે દિલ્હી સહિત સામાન્ય માણસ મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલ પાર્ટીના ઘણા નેતાઓએ દાવો કર્યો હતો કે વડાપ્રધાન મોદી પાસે ડિગ્રી નથી. કેજરીવાલે તત્કાલિન માહિતી કમિશનર શ્રીધર આચાર્યુલુને પત્ર લખીને વડાપ્રધાન મોદીની ડિગ્રી સાર્વજનિક કરવાની માંગ પણ કરી હતી. જે બાદ અમિત શાહ અને અરુણ જેટલીએ આ પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરીને ડિગ્રીઓ જાહેર કરી હતી.
જો કે આ પછી પણ વિવાદ અટક્યો નથી. ભારતના મુખ્ય માહિતી આયોગએ PMOને વડા પ્રધાન મોદીની ડિગ્રી સાર્વજનિક કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. પરંતુ માર્ચ 2023માં ગુજરાત હાઈકોર્ટે ચુકાદો આપ્યો હતો કે વડાપ્રધાન મોદીની ડિગ્રી સાર્વજનિક કરવાની કોઈ જરૂર નથી. વડાપ્રધાન મોદીએ લોકસભા ચૂંટણી 2019માં આપેલી એફિડેવિટ અનુસાર, તેમણે 1978માં દિલ્હી યુનિવર્સિટીમાંથી BA અને 1983માં ગુજરાત યુનિવર્સિટીમાંથી MAની ડિગ્રી મેળવી છે.
Conclusion
અમારી તપાસમાં મળેલા પુરાવાઓથી સ્પષ્ટ છે કે અમિત શાહે પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં વડાપ્રધાન મોદીની ડિગ્રીઓને નકલી કહી ન હતી, પરંતુ તેમણે આ વિવાદને લઈને દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલ પર નિશાન સાધતા ડિગ્રી અંગે સ્પષ્ટતા કરી હતી.
Result : False
Our Source
BJP Youtube Account: Video streamed on 9th May 2016
Amit Shah FB Account: Video uploaded on 9th May 2016
આ પણ વાંચો : અમિત શાહે પીએમ મોદીની ડિગ્રીઓને નકલી ગણાવી હોવાના વાયરલ વિડીયો પર ન્યૂઝચેકર હિન્દી ફેકટચેક અહીં વાંચો.
કોઈપણ શંકાસ્પદ, વાયરલ ખબર ચકાસવા અથવા કોઈ અન્ય સૂચન માટે મેઈલ કરો checkthis@newschecker.in અથવા વોટ્સએપ કરો 9999499044
Authors
Seeking facts is Prathmesh’s priority before publishing any story. He has worked for India News, Apna Gujarat, and Opera News. Prathmesh is committed to fact-check all the misinformation he comes across.
Pankaj Menon is a fact-checker based out of Delhi who enjoys ‘digital sleuthing’ and calling out misinformation. He has completed his MA in International Relations from Madras University and has worked with organisations like NDTV, Times Now and Deccan Chronicle online in the past.
