Authors
Vasudha noticed the growing problem of mis/disinformation online after studying New Media at ACJ in Chennai and became interested in separating facts from fiction. She is interested in learning how global issues affect individuals on a micro level. Before joining Newschecker’s English team, she was working with Latestly.
Since 2011, JP has been a media professional working as a reporter, editor, researcher and mass presenter. His mission to save society from the ill effects of disinformation led him to become a fact-checker. He has an MA in Political Science and Mass Communication.
Claim
WHO प्रमुख म्हणतात की Mpox हा आता जागतिक आरोग्य धोका नाही.
Fact
WHO प्रमुखांचा 2023 चा व्हिडिओ चुकीच्या संदर्भाने शेअर केला जात आहे.
WHO चे महासंचालक डॉ टेड्रोस अधानोम गेब्रेयसस हे Mpox “यापुढे जागतिक आरोग्यावर धोका नाही” अशी घोषणा करणारा व्हिडिओ सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर मोठ्या प्रमाणावर प्रसारित केला जात आहे. व्हिडिओ शेयर करणारे असा दावा करतात की WHO ने घोषणा केल्याच्या काही दिवसांनंतर जागतिक सार्वजनिक आरोग्य धोका म्हणून Mpox चे वर्गीकरण करण्याचा निर्णय रद्द केला आहे आणि “मागे” घेतला आहे. न्यूजचेकरला मात्र हा व्हिडिओ जुना असल्याचे आढळले.
अनेक X आणि Facebook युजर्सनी WHO चीफचा 29-सेकंद-लांबीचा व्हिडिओ शेयर करीत म्हटले आहे की, “…काल, Mpox साठी आणीबाणी समितीची बैठक झाली आणि शिफारस केली की Mpox चा बहुदेशीय उद्रेक यापुढे आंतरराष्ट्रीय सार्वजनिक आरोग्य आणीबाणीचे प्रतिनिधित्व करत नाही. मी तो सल्ला स्वीकारला आहे आणि हे घोषित करताना मला आनंद होत आहे की Mpox आता जागतिक आरोग्य धोका नाही.” फुटेजची दीर्घ आवृत्ती देखील ऑनलाइन समोर आली आहे.
अशा पोस्ट इथे, इथे, इथे, इथे आणि इथे बघता येतील.
काँगो आणि आफ्रिकेतील इतरत्र प्रकरणांमध्ये वाढ झाली असल्याने WHO ने मंकीपॉक्स विषाणूमुळे होणारा विषाणूजन्य आजार Mpox 14 ऑगस्ट 2024 रोजी, आंतरराष्ट्रीय चिंतेची सार्वजनिक आरोग्य आणीबाणी (PHEIC) घोषित केला.
डब्ल्यूएचओचे महासंचालक डॉ टेड्रोस म्हणाले, “एमपॉक्सच्या नवीन क्लेडचा उदय, पूर्वेकडील डीआरसीमध्ये त्याचा झपाट्याने प्रसार आणि अनेक शेजारी देशांमधील प्रकरणांचा अहवाल अतिशय चिंताजनक आहे. डीआरसी (डेमोक्रॅटिक रिपब्लिक ऑफ काँगो) आणि आफ्रिकेतील इतर देशांमध्ये इतर एमपीक्स क्लेड्सच्या उद्रेकाच्या शीर्षस्थानी, हे स्पष्ट आहे की हे उद्रेक थांबवण्यासाठी आणि जीव वाचवण्यासाठी समन्वित आंतरराष्ट्रीय प्रतिसाद आवश्यक आहे.
Fact Check/ Verification
Google वर “Mpox” आणि “यापुढे धोका नाही” या कीवर्डच्या शोधामुळे WHO ने मंकीपॉक्सवर गेल्या 24 तासांत असा निर्णय घेतल्याचे कोणतेही विश्वसनीय रिपोर्ट मिळाले नाहीत.
व्हायरल फुटेजचे काळजीपूर्वक विश्लेषण केल्यावर, आम्हाला स्क्रीनच्या वरच्या उजव्या कोपऱ्यात “Bloomberg Línea” हा वॉटरमार्क दिसला.
एक सुगावा घेऊन, आम्ही आउटलेटच्या अधिकृत YouTube चॅनेलवर “Mpox” हा कीवर्ड पाहिला ज्यामुळे आम्हाला 12 मे 2023 रोजीचा व्हिडिओ मिळाला, ज्याचे शीर्षक “मंकीपॉक्स यापुढे जागतिक धोका नाही: WHO (स्पॅनिशमधून Google द्वारे अनुवादित)” असे आहे. व्हिडिओमध्ये, डॉ टेड्रोस व्हायरल क्लिप सारखीच टीका करताना आणि Mpox ही सार्वजनिक आरोग्य धोका नसल्याचे घोषित करताना दिसत आहे.
त्यानंतर आम्ही Google वर “Mpox” आणि “यापुढे धोका नाही” हे कीवर्ड पाहिले आणि 10 मे 2023 ते 20 मे 2023 या कालावधीसाठी शोधाची कालमर्यादा सेट केली. यामुळे आम्हाला “WHO द्वारे Mpox यापुढे आंतरराष्ट्रीय चिंतेची सार्वजनिक आरोग्य धोक्याचे प्रतिनिधित्व करत नाही.” असे शीर्षक असलेल्या YouTube व्हिडिओकडे नेले.
व्हिडिओमध्ये, डॉ टेड्रोस असे म्हणताना ऐकू येत आहेत, “गेल्या वर्षी जुलैमध्ये, मी Mpox च्या बहु-देशीय उद्रेकावर आंतरराष्ट्रीय चिंतेची सार्वजनिक आरोग्य आणीबाणी घोषित केली कारण विषाणू जगभरात वेगाने पसरत आहे….काल, आपत्कालीन समिती Mpox भेटले आणि मला शिफारस केली की Mpox चा बहु-देशीय उद्रेक यापुढे आंतरराष्ट्रीय चिंतेची सार्वजनिक आरोग्य आणीबाणीचे प्रतिनिधित्व करत नाही… Mpox ही आता जागतिक आरोग्य आणीबाणी नाही हे जाहीर करताना आनंद झाला.” व्हिडिओवरील तारखेचा शिक्का, “11 मे 2023” असे नमूद केले आहे.
WHO ची संपूर्ण मीडिया ब्रीफिंग 11 मे 2023 रोजी लाइव्ह स्ट्रीम झाली आणि त्याची प्रतिलिपी येथे पाहिली जाऊ शकते.
उल्लेखनीय म्हणजे, WHO ने यापूर्वी जुलै 2022 मध्ये मंकीपॉक्सला सार्वजनिक आरोग्य आणीबाणी ऑफ इंटरनॅशनल कन्सर्न (PHEIC) घोषित केले होते. या , या आणि या सारख्या अनेक आऊटलेट्सने असेच रिपोर्ट दिले होते. जवळपास एक वर्षानंतर मे 2023 मध्ये तो मागे घेण्यात आला. व्हायरल व्हिडिओ त्याच घोषणेचा आहे आणि WHO हे Mpox वरील अलीकडील निर्णयाची माहिती देत नाही.
Conclusion
आमच्या तपासात हे स्पष्ट झाले की, डब्ल्यूएचओचे प्रमुख डॉ टेड्रोस यांचा एक जुना व्हिडिओ शेयर केला गेला आहे ज्यात असा दावा केला गेला आहे की Mpox आता जागतिक आरोग्य धोका नाही.
Result: False
Sources
YouTube Video By Bloomberg Línea, Dated May 12, 2023
YouTube Video By WHO, Dated May 15, 2023
Release By WHO, Dated May 11, 2023
(हे आर्टिकल न्यूजचेकर इंग्रजीसाठी सर्वप्रथम वसुधा बेरी यांनी केले असून ते इथे वाचता येईल.)
कोणत्याही संशयास्पद बातम्यांवरील तपास, दुरुस्ती किंवा इतर सूचनांसाठी, आम्हाला व्हाट्सएप करा: 9999499044 किंवा ईमेल करा: checkthis@newschecker.in. फॅक्टचेक्स आणि ताज्या अपडेटसाठी आमच्या WhatsApp चॅनेलला फॉलो करा
Authors
Vasudha noticed the growing problem of mis/disinformation online after studying New Media at ACJ in Chennai and became interested in separating facts from fiction. She is interested in learning how global issues affect individuals on a micro level. Before joining Newschecker’s English team, she was working with Latestly.
Since 2011, JP has been a media professional working as a reporter, editor, researcher and mass presenter. His mission to save society from the ill effects of disinformation led him to become a fact-checker. He has an MA in Political Science and Mass Communication.
