मुलांनी संभाषणादरम्यान पंतप्रधान मोदींना ‘व्होट चोर’ म्हटले? नाही, बनावट दावा व्हायरल

‘व्होट चोरी’ वादाच्या दरम्यान, सोशल मीडियावर मुलांचा पंतप्रधान मोदींना ‘व्होट चोर’ म्हणण्याचा व्हिडिओ मोठ्या प्रमाणात व्हायरल होत आहे. व्हिडिओमध्ये नरेंद्र मोदी काही मुलांशी बोलताना दिसत आहेत. या संभाषणा दरम्यान, ते मुलांना विचारतात, “तुम्ही लोक मोदीजींना ओळखता का?” मुले म्हणतात, “मी तुमचा व्हिडिओ टीव्हीवर पाहिला आहे.” मोदी पुन्हा विचारतात, “तुम्ही तो कुठे पाहिला?” काही मुले म्हणतात, मी तो टीव्हीवर पाहिला. यानंतर ते विचारतात, “मी टीव्हीवर काय केले?” त्यानंतर आवाज येतो, “व्होट चोरी.”

हा व्हिडिओ शेअर करताना सोशल मीडिया युजर्स म्हणत आहेत की “प्रत्येक मुलाला कळले आहे की मोदी व्होट चोर आहेत.” अनेक युजर्स नरेंद्र मोदींना लक्ष्य करत वेगवेगळ्या कॅप्शनसह हा व्हिडिओ शेअर करत आहेत. एका युजरने व्हिडिओ पोस्ट केला आणि लिहिले की, “मुले सत्य सांगतात, त्यांच्या समोर कोणीही असो.” फेसबुक पोस्टचे आर्काइव्ह येथे पहा. हा व्हिडिओ X वर देखील त्याच दाव्यासह शेअर केला जात आहे. अशा इतर पोस्ट येथे, येथे आणि येथे पहा.

Fact Check/Verification

मुलांनी पंतप्रधान मोदींना व्होट चोर म्हटले असल्याचा दावा करून व्हायरल झालेल्या व्हिडिओची चौकशी करण्यासाठी, आम्ही गुगल लेन्सवर त्याच्या की फ्रेम्स शोधल्या. या दरम्यान, हा व्हिडिओ २९ जुलै २०२३ रोजी एनडीटीव्हीच्या यूट्यूब चॅनलवर आढळला. व्हिडिओच्या वर्णनात असे लिहिले आहे की, ‘पीएम मोदी एका प्ले स्कूलमध्ये काही मुलांना भेटले. या दरम्यान, मुलांनी नमस्ते मोदी जी म्हटले.. ज्यावर पंतप्रधान म्हणाले की तुम्ही मला ओळखता, त्यानंतर एका मुलाने पुन्हा म्हटले, मी तुम्हाला टीव्हीवर पाहिले आहे.’

व्हिडिओ पाहिल्यानंतर, हे ज्ञात होते की जेव्हा नरेंद्र मोदींनी प्रश्न विचारला तेव्हा मुलांनी सांगितले की त्यांनी त्यांना टीव्हीवर पाहिले आहे. यानंतर, मोदी मुलांना मिठी मारतात आणि त्यांच्या चित्रांकडे देखील पाहतात. व्हिडिओमध्ये कुठेही मुलांनी ‘व्होट चोरी’ असे शब्द उच्चारलेले नाहीत. यावरून हे स्पष्ट होते की हा व्हिडिओ दोन वर्षे जुना आहे आणि अलिकडच्या ‘व्होट चोरी’ वादाशी त्याचा काहीही संबंध नाही. याशिवाय, व्हायरल व्हिडिओमध्ये ‘व्होट चोरी’ हा शब्द वेगळा जोडण्यात आला आहे.

शोध घेतल्यावर, आम्हाला नरेंद्र मोदींच्या अधिकृत YouTube चॅनेलवर देखील हा व्हिडिओ सापडला, जो २९ जुलै २०२३ रोजी अपलोड करण्यात आला होता. येथे दिलेल्या माहितीनुसार, हा व्हिडिओ पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी दिल्लीतील भारत मंडपम येथे आयोजित अखिल भारतीय शिक्षण परिषदेदरम्यान एका प्रदर्शनाला भेट दिली तेव्हाचा आहे. या दरम्यान त्यांनी मुलांशी संवाद साधला आणि त्यांनी बनवलेली चित्रे देखील पाहिली. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की या व्हिडिओमध्ये देखील मुलांनी ‘व्होट चोरी’ सारखे शब्द वापरलेले नाहीत.

शोध घेतल्यावर, आम्हाला हा व्हिडिओ २९ जुलै २०२३ रोजी आज तकच्या वेबसाइटवर प्रकाशित झालेल्या एका रिपोर्टमध्ये देखील सापडला. रिपोर्टमध्ये म्हटले आहे की नवीन राष्ट्रीय शिक्षण धोरणाला तीन वर्षे पूर्ण झाल्यानिमित्त, पंतप्रधान मोदी भारत मंडपम येथे आयोजित दोन दिवसांच्या अखिल भारतीय शिक्षण परिषदेचे उद्घाटन करण्यासाठी पोहोचले होते. या दरम्यान, त्यांनी एका प्रदर्शनाला भेट दिली आणि तेथे उपस्थित असलेल्या मुलांशी संवाद साधला.

Conclusion

आमच्या तपासात हे स्पष्ट झाले की व्हायरल व्हिडिओ दोन वर्षे जुना आहे. त्याचा अलिकडच्या ‘व्होट चोरी’ वादाशी काहीही संबंध नाही. मूळ व्हिडिओमध्ये मुलांनी पंतप्रधान मोदींना ‘व्होट चोर’ म्हटले नव्हते. व्हायरल क्लिपच्या शेवटी ‘व्होट चोरी’ हे शब्द वेगळे जोडले गेले आहेत आणि ते खोट्या दाव्यासह सोशल मीडियावर शेअर केले जात आहे.

Sources
Report published by NDTV on July 29, 2023
YouTube video published by Narendra Modi on July 29, 2023
Report published by Aajtak on July 29, 2023