Yearly Archives: 2023

रजनीश कांत नावाच्या फेसबुक पेजवरून असा दावा केला जात आहे की कायरोप्रॅक्टिक उपचाराने केवळ पाच मिनिटांत पाठदुखी दूर होते. या पेजवर उपचाराच्या अनेक व्हिडिओ क्लिप पोस्ट करण्यात आल्या आहेत, ज्याद्वारे असे दाखवण्यात येत आहे की कायरोप्रॅक्टिक उपचाराने अनेक लोकांच्या वेदना अवघ्या पाच मिनिटांत दूर झाल्या आहेत. या सर्व व्हिडीओच्या कॅप्शनमध्ये लिहिले आहे, “अवघ्या पाच मिनिटांत वेदना कशी नाहीशी होते”. तथापि, आमच्या तपासणीत आम्हाला हा दावा दिशाभूल करणारा असल्याचे आढळले. सर्व प्रकारच्या पाठदुखीवर केवळ पाच मिनिटांत उपचार होऊ शकत नाहीत.

काँग्रेस खासदार राहुल गांधी यांचा एक व्हिडिओ व्हायरल होत आहे, ज्यामध्ये ते एका सभेत लोकांना भारत मातेचा अर्थ विचारताना दिसत आहेत. “राहुल गांधींना भारत मातेचा अर्थ माहित नाही आणि ते भारत मातेचा अपमान करत आहेत” असा दावा करत हा व्हिडिओ सोशल मीडियावर शेअर केला जात आहे.

सोशल मीडियावर सध्या भारताच्या जीडीपी संदर्भात एक दावा केला जात आहे. भारताच्या जीडीपीने ४ ट्रिलियन डॉलर्सचा टप्पा पार केला आहे. असा हा दावा आहे. विशेष म्हणजे महाराष्ट्राचे उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी आपल्या अधिकृत X (पूर्वीचे ट्विटर) खात्यावरून हा दावा केला आहे.

सुभाषचंद्र बोस आणि शेगावचे गजानन महाराज एका फोटोमध्ये दिसत आहेत. असा दावा एक फोटो शेयर करून केला जात आहे.

दिवाळीच्या पहिल्या दिवशी चितळे बंधू सैनिकांना मिठाई देतात, असा दावा करण्यात आला. असे औषध विकसित केले आहे ज्याचा फक्त एक डोस घेतल्यास मधुमेह बरा होईल, असा दावा करण्यात आला. पॅलेस्टिनींना बाहेर पडण्यासाठी तिरंग्याचा आधार घेऊन चालावे लागते, असा दावा करण्यात आला. फ्रेंच निमलष्करी दलातील महिलांनी मेट्रो अंडरपासमध्ये छळ करणाऱ्या पुरुषांच्या गटाला मारहाण केली, असा दावा करण्यात आला.

भुयारी मार्गात तीन महिला पुरुषांच्या गटावर ठोसे मारत असल्याचा व्हिडिओ सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर व्हायरल झाला आहे. हा व्हिडीओ व्हायरल करणारे दावा करीत आहेत की, सदर महिला ‘फ्रेंच निमलष्करी दलाच्या’ आहेत आणि त्यांना त्रास देणारे उत्तर आफ्रिकन स्थलांतरित आहेत. महिलांचा सामूहिक लैंगिक छळ, अरबी भाषेत ज्याला ‘तहररुश’ म्हटले जाते, करण्याचा प्रयत्न करत आहेत.

फेसबुकवरील 'भारत से चिकित्सा समाचार' पेजवरून एक दावा व्हायरल होत आहे की एका भारतीय डॉक्टरने एका डोसमध्ये रक्तातील साखर सामान्य करणारे औषध विकसित केले आहे. या व्हिडिओमध्ये पुढे म्हटले आहे की, त्याला त्याच्या परिणामांवर इतका विश्वास आहे की, जर तो मधुमेह बरा करू शकला नाही तर तो तुम्हाला 100 मिलियन रुपये देईल. हा दावा रजत शर्मा यांनी इंडिया टीव्हीवर केला आहे.

बुरखा परिधान केलेल्या महिलांचा एक समूह तिरंगा घेऊन येतानाचा व्हिडिओ सोशल मीडियावर व्हायरल होत आहे. इस्रायलच्या हल्ल्यांदरम्यान पॅलेस्टिनींना बाहेर पडण्यासाठी तिरंग्याच्या मदतीने चालावे लागत आहे, कारण तिरंगा पाहून इस्रायल हल्ला करत नाही, असा दावा करत हा व्हिडिओ शेअर केला जात आहे.

दिवाळीच्या पहिल्या दिवशी चितळे बंधू सैनिकांना मिठाई देतात. मागील २८ वर्षांपासून हा उपक्रम सुरु आहे. असा दावा सध्या सोशल मीडियावर व्हायरल झाला आहे.

दिवाळीच्या तोंडावर सोशल मीडियावर फेक पोस्टाचे फटाके वाजतच राहिले. २०२४ च्या निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर काँग्रेसने फ्री रिचार्ज योजना सुरु केल्याचा दावा करण्यात आला. डॉ. भीमराव आंबेडकर यांनी महाराष्ट्रातील भंडारा येथील करुणा यादववर बलात्कार केला होता. असा दावा करण्यात आला. क्रिकेटर शुभमन गिल आणि सारा तेंडुलकरचा फोटो शेयर करून त्यांच्यातील नाते उघड झाल्याचा दावा झाला. नरेंद्र मोदी गरबा नृत्य करीत आहेत, असे सांगत एक व्हिडीओ व्हायरल करण्यात आला. या आणि इतर दाव्यांचे फॅक्टचेक या रिपोर्टमध्ये पाहता येतील.